Deri

Deri pigmenti (deriye rengini veren madde), vücudu­nuzu tehlikeli ultraviyole ışınla­rından (morötesi ışınlardan) korur. Derideki sinir uçları, mevcut ortamla ilgili bilgiyi toplar ve dokunma, basınç, sıcak-soğuk duyusuna dönüştürüldüğü yer olan beyne iletir. Langerhans hücreleri olarak bilinen hücreler bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve derinin enfeksiyonla savaşma­sına yardımcı olur. Ayrıca deri, güneş ışınlarından faydalanarak kemiklerin güçlenmesi için gerekli olan D vitaminini de yapar.

deri_kesit

Belki de en önemli nokta, derinizin enfeksiyona ve zedelen­meye karşı fiziksel bir bariyer oluşturmasıdır. Bu bariyerin en önemli kısmı, derinizin epidermis (üst deri) olarak adlandınlan üst tabakasıdır. Epidermisin en üst kısmında yer alan ve keratinosit (keratin hücreleri) olarak adlan­dırılan ölü hücreler yumuşak, koruyucu bir tabaka oluşturur. Epidermisin daha alt kısımlarında sürekli üretilmekte olan daha genç, canlı hücreler zamanla ölü hücre­lere dönüşür.

Genç hücreler yaşlan­dıkça yukan doğru çıkar, ölür ve sonunda da sürtünme aracıığıyla deriden döküntü olarak atılır. Bu sürtünme, yeni hücrelerin büyümesini tetikler ve epidermisin kalınlaşmasına neden olur. Bu nedenle de, deriniz genellikle ayak tabanlarınızda ve avuç içlerinizde daha kalındır. Yine aynı nedenden ötürü, vücudunuzun sürekli olarak sürtünmeye uğrayan bölgele­rinde nasır oluşur. Teninize baktı­ğınızda, deriniz size her zamanki derinizmiş gibi gelebilir; ancak, bir aylık bir süreçte deriniz aslında tamamen yenilenmiştir.

Vücudun ultraviyole ışınlarından korunmasına yardımcı olan deri pigmenti melanin olarak adlandırılır. Bu protein, esasen melasonit olarak adlandırılan hücreler tarafından yapılır ama keratinositlerde de mevcuttur. Genel olarak deri rengi, melaso-nitlerin sayısıyla değil etkinlik derecesiyle belirlenen kalıtımsal bir özelliktir.Daha koyu tenli insanlar, daha çok melanin üretilmesine neden olan daha aktif melasonit-lere sahiptirler. Güneş ışınlanrındaki ultraviyole ışınlan, daha çok melanin üretmesi için melasonit-lerin etkinlik derecesini arttırır ve bu da tenin koyulaşmasını ve böylece de vücudun güneşin zararlı etkilerinden korunmasını sağlar.
Peki, derinin üst tabakası her ay tamamen yenileniyorsa, deri niçin yaşlanır? Deri yaşlanması kısmen epidermis altında bulunan ve dermiş olarak adlandırılan deri tabakasının elastin ve kolajen maddelerini yavaş yavaş kaybet­mesi nedeniyle oluşur. Uzun elastin lifleri deriye elastikiyetini verirken kolajen lifleri de deriyi güçlendirir. Zamanla ve ultraviyole ışınlarına (özellikle güneş ışığına) defalarca maruz kalma nedeniyle bu lifler hasar görür. Dermiş ayrıca dört tür bez içerir:

Sebasöz (yağ) bezler, özellikle kıllan barındıran kanallarda bulunur ve sebum adı verilen bir yağ salgılar. Sebaköz bezler, ergenlik döneminde meydana gelen hormon değişiklikleri nedeniyle bu dönemde oldukça aktiftir ve bu da akne oluşumu olasılığının artmasına neden olur.Seruminöz bezler, sebasöz bezlerin kulaktaki halidir ve kulak kirinin (serumen) kaynağıdır.Ekrin ya da ekzokrin bezler olarak adlandırılan ter bezleri, vücut yüzeyinin her kısmında bulunur. Sayıca en çok ayak tabanla­rında, avuç ilerinde, üst dudakta ve alında bulunur. Ter, rahat ve sağlıklı bir vücut ısısı sağlamada önemlidir. Vücut ısındığında ya da stres altında olduğunda, buharlaşıp vücudu serinleten teri üretir.

Apokrin bezler, özellikle koltuk altı ve genital bölgelerde bulunur; fiziksel ya da duygusal stres söz konusu olduğunda kötü kokulu bir sıvı salgılarlar.Dermişin altında, bağ ve yağ (apidos) dokudan oluşan subkutan doku bulunur. Bu tabaka, dermiş ve kaslar ya da kemikler arasında yer alır. Subkutan doku, vücut içinde sürekli olarak belirli bir ısı sağlamaya yardımcı olmak için genişleyen ya da büzülen kan damarları tarafından beslenir. Bu doku aynı zamanda, derinin üst tabakalannda enfeksiyona neden olabilecek infeksiyöz organizma­larla savaşmak için sürekli hazır bulunan akyuvar hücrelerini de içerir. Adipos doku sadece daha içte bulunan dokulara tampon görevi yapıp onları izole etmez, aynı zamanda da besinlerin depolanmasına yardımcı olur.

Son derece güçlü ve sağlam olmasına rağmen deri, mağlup edilemez olmaktan uzaktır. Deri hastalıkları yaygın ve çeşit­lidir. Eğer bir sonraki bölüm­deki öneriler işe yaramazsa, ya da durumunuz daha şiddetliyse, doktorunuza danışınız. Dokto­runuz gerekli gördüğü takdirde, sizi deri hastalıklarını tedavi etme konusunda uzmanlaşmış bir doktor olan bir dermatologa yönlendirecektir.