Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı (YBSN), makülanın – retinanın net ve merkezi görmeden sorumlu bölgesi- kademe kademe bulanık görme, okumada zorlanma ve son olarak görmenin merkezi alanında kara bir leke oluşmasına yol açarak, bozulmasıdır.
YBSN, 60 yaş üstündekilerde, körlüğün ilk sebebidir. İleri yaşa ilaveten, sigara içmek, güneş ışığına maruz kalmak, ultra viyole ışınları, açık renk gözler, hipermetropluk, hipertansiyon, yüksek kolesterol ve koroner arter hastalığı da YBSN hastalığının sebeplerindendir.
YBSN, iki şekilde olabilir: Kuru ve ıslak. İnsanların büyük kısmında, makülanın içindeki ışığa duyarlı hücrelerin çürümesine ve retina dokularının incelmesine sebep olan, kuru ya da atrofik şekline rastlanır. Kuru YBSN’nin semptomları ilk önce sadece bir gözü etkileyebilir. Görmede, özellikle merkezdeki görüntünün bulanıklaşması hali yaşanır ve tedrici kayıp oluşur. Kuru şeklinde, bulanık görme, yüzleri ayırt etme ya da okumadaki zorluk ilk belirtiler arasındadır. Diğer gözün de etkilenmesi olasıdır.
Hastalık ilerledikçe, görme alanının merkezinde kara bir nokta oluşabilir. Zamanla bu alan genişler ve görme yeteneğini engeller. Bununla beraber, tek gözünde YBSN olan bir kişi, sağlıklı göz çok iyi telafi ettiğinden, görme kaybının farkına varamayabilir.
Islak YBSN, kurudan daha hızlı gelişir. YBSN olan kişiler tamamen kör olmazlar; kenardan görme yetileri devam eder.
Tedavi Seçenekleri
YBSN’nin herhangi bir belirtisini farkettiğiniz zaman, hemen doktorunuzu aramalısınız. YBSN, Smellen testinin uygulandığı, göz tetkiki ile teşhis edilir. Bu testte, değişik mesafeler ve ışık seviyelerinde ne kadar iyi gördüğünüz tespit edilir. Retinanın içindeki konik hücrelerin ne kadar iyi çalıştıklarını görebilmek için, renk testleri de yapılabilir.
Doktorunuz, birikmiş drusen (makülanın altında oluşan küçük sarı çökeltiler) kümeleri görürse ya da, göz dibi göreciyle görülebilecek pigment parçaları görürse, kuru YBSN’den şüphelenebilir.
Amsler diyagramının kullanılması, incelemenin en önemli kısmıdır zira YBSN’den ötürü bozulan görmeyi belirler. Kareli kağıda benzeyen, bir ağ dizgenin ortasındaki bir noktaya bakmanız istenecektir. Eğer çizgileri dalgalı görüyorsanız, YBSN’niz olabilir. Islak YBSN, retinaya sızıntı yapan damarların lazer tedavisinden faydalanıp faydalanamayacağını ortaya koyan flüoressein anjiyografi yardımıyla teşhis edilir.
Kuru YBSN için kanıtlanmış bir tedavi yoktur. Bununla beraber, bu hastalık gayet ağır ilerler ve insanlar, merkezi görmelerinde bir kayıp olmasına rağman, günlük rutinlerinde idare ederler.
Lazer fotokoagülasyon denilen, bir tür lazer cerrahisi, ıslak YBSN hastalarının bazılarında etkilidir. Sızıntılı kan damarlarına yönelik lazer ışını, bu damarları yapıştırır ve ileride oluşacak sızıntıları önler. İşlem, yeni oluşan ve henüz göz çukurunda (makülanın orta kısmı) büyümemiş damarlarda daha fazla etkilidir. Yine de bir tedavi değildir ve görme kaybını geri getirmez; sadece, hastalığın ilerlemesini durdurur.
Doktorunuz, evde, Amsler Diyagramı kullanarak, kendi durumunuzu takip etmenizi önerebilir. Düzenli kontrollarla durumunuzun kötüleştiğini anlayabilirsiniz. Lazer ameliyatı olanlar, kan damarlarında yeniden sızıntı olması ihtimaline karşı uyarılabilirler. Karotin (ıspanak, yeşil lahana ve yapraklı sebzeler) yüklü ve antioksidan vitaminli (Vitamin C ve E) bir diyet önerilmesi, YBSN’nin ilerlemesinin durdurulabilmesi açısından gereklidir.
Görme bozukluğu, ıslak YBSN’nin en erken belirtisidir. Düz çizgiler dalgalı görünür ve şekiller deforme olabilir. Renkler donuklaşabilir ve odaklanma alanının ortasında, kör bir nokta oluşabilir