İngilizce kökenli snob kelimesi Türkçede züppe, kendini beğenmiş, megaloman, şımarık gibi anlamlara karşılık gelir. Her türlü davranışında, giyinişinde, konuşmasında aşırılıklara, abartılara kaçan toplum tarafından hoş görülmeyen eylemlerde bulunan kişiler için kullanılan bir sıfattır. Bu tür insanlar burnu havada, aptal olarak da nitelendirilir. Bu anlamıyla snob kelimesi hakaret sıfatı olarak da kullanılabilir.
Arapça kökenli cumhuriyet kelimesi halkın egemenliği anlamına gelir. Cumhuriyet yönetimi ise halk egemenliği yönetimi anlamına gelmektedir. Bir yönetim biçimi olarak cumhuriyet halkın kendi temsilcilerini seçtiği bu temsilcilerin halkı temsilen ondan aldığı yetkiyle ve yine onun menfaatine uygun olarak yönetme eyleminde bulunmasıdır. Halk seçimlere katılarak yönetmeye aday kimseler arasından bir tercih yapar ve o tercihine yönetme yetkisini verir. Verdiği yetkinin kötüye kullanıldığını yada yetersiz kullanıldığını düşünüyor ise bir daha ki seçim döneminde başka adaylara yönelir. Kısaca cumhuriyet halkın kendi kendisini yönetmesidir denebilir.
— Yardımcı solunum kaslarının kullanılması
— Eforlu solunum paterninin varlığı
— Solunum sayısının artmasr(25/dk.dan fazla)
— Hava yolu obstriksiyonu
Kolaylıkla gözlenebilen yardımcı solunum kasları, sternokloidomastoid ve interkostal kaslardır. Eforlu solunumda hastanın yeterli hava temin edebilmek için abdominal kaslarını aşırı kullanarak güç sarfettiği görülür. Göğüs duvarı-karın duvarı hareketleri uyumsuz olabilir. Hasta soluk, soğuk ve terli olabilir. Hava yolu obstriksiyonu stridorla kendini gösterebilir; obstriksiyon bazı hastalarda aşikar olabilir (Mesela geniş maksillofasial travma), öğürme ve öksürük refleksleri intakt olan obtunde hastalarda hava yolu tıkanmış da olabilir.
PCO2 42 mmHg’i aşıyorsa entübasyon gereklidir. Kronik obstriktif akciğer hastalıkları bulunanlarda daha yüksek seviyeler olabilmekle birlikte, evelce sağlıklı olan cerrahi hastaların, akut hastalıktan önce normal seviyelere sahip oldukları farzedilebilir. 40 mmHg’ lik bir PCO2 seviyesi, insanlarda kayda değer, sabit bir fizyolojik indekstir. 42 mmHg üzerindeki akut bir yükselme daima ventilasyon yetersizliğini gösterir.
KOAH’lı ve ventilasyon yetmezliği olan tıbbi hastalar sıklıkla mekanik ventilasyon olmaksızın tedavi edilebilmektedir. Bununla birlikte, akut yetmezliği olan cerrahi hastalarda buna pek rastlanmaz. Aşağıdaki durumlar genellikle mekanik ventilasyona ihtiyaç gösterirler. Çünkü:
1. Cerrahi hastalar sıvı ile resüssite edilmişlerdir. Pulmoner fonksiyonlarının kötüleşme ihtimali vardır.
2. Altta yatan sebep tam olarak teşhis edilmemiş olabilir.
3. Travmalı hastalarda okkult intraabdominal kanama olabilir.
4. Sepsisli hastalar iyileşmeye başlamadan önce daha hasta olabilirler
Mekanik ventilasyon, ARDS’de alveol patentinin korunmasına yardım eder. Sonuç olarak entübasyon ve mekanik ventilasyon, akut ventilasyon yetersizliği bulunan birçok cerrahi hastada kullanılmalıdır. Eğer entübasyon geciktirilmiş ise çok az şey kazanılmıştır ve sıklıkla çok şey kaybedilmiştir.
Körükleme, dışa vurma, büyütme gibi anlamlara gelir. Özellikle siyaset alanında çok sık kullanılan bir terimdir. Herhangi bir olayın çeşitli can alıcı noktalarına değinerek olayı duyurabilmek, dikkat çekebilmek için kullanılır. Propaganda da genellikle ajitasyon ile birlikte kullanılır. “ajitasyon ve propaganda çalışması” söz kalıbı içinde bu kelimeye sıkça rastlamak mümkündür.
Acorus caiamus L. (Araceae) türünün kurutulmuş rizomlandır. Bu tür 50-125 cm yükseklikte, çok yıllık, otsu bir bitkidir (Resim: 1). Yapraklan şerit biçiminde, yüzeyi bazen kırışık, kokulu ve boyuna çizgilidir. Çiçekler 5-9 cm uzunlukta bir başak durumunda toplanmışlardır. Dere ve durgun su ke-: narlarında yetişir. 1550 yıllarında Türkiye’den Avrupa’ya tıbbi bitki olarak götürülmüş (4) ve bu şe-
1 -Kalças, E.L.: Food from the fieids 56, Bornova (1980).
2 -Çolakoğlu, M. ve Tömek, S.: Ege bölgesinde bazı yenebilen otlann bileşimi 16, Bornova-İzmir (1975).
3 -Mocan, Z.M.: Kriminal abortusta ebegümecinin (Malva sylveslris) etki mekanizması – Dirim 58 (5-6): 131 (1983}.
4 -Tuün, T.G. ve ark.: Flora Eurorjaea 5: 269, Cambridge (1980).
kilde Avrupaya yayılmıştır. Anadoluda Sapanca, Yeniçağa (1) ve Beyşehir göllerinin kenarlarında yetiştiği bilinmektedir.
Dış görünüş: Rizomlar sonbaharda toplanır. Kök ve yaprak bakiyelerinden temizlenir. Dış kabuğu soyulduktan sonra veya soyulmadan güneşte kurutulur. Eğir kökü 0.5-1.5 cm çapında ve 5-20 cm uzunlukta çubuklar halindedir. Soyulmamış droglarm dış yüzü esmer renkli olup kök ve yaprak bakiyelerini taşır. Soyulmuş drog sarımsı beyaz renklidir. Üzerinde kök izleri görülür. Kokusu baharlı ve hoş, lezzeti ise acı ve batıcıdır.
Bileşim: % 1.5-3.5 arasında uçucu yağ taşır. Bu yağda asamil alkol, ögenol ve asaron bulunmaktadır.
Türkiye’de yetişen (Sapanca ve Yeniçağa golleri) bitkilerden elde edilen rizomlarda % 2.4-2.7 arasında uçucu yağ bulunmaktadır (1). Bu uçucu yağda bulunan monoterpenik hidrokarbonlar da incelenmiştir (2).
Etki ve kullanılış: Gaz söktürücü, terletici ve an-tispazmotik etkilere sahiptir. Memleketimizde dahilen prostat hastalıklarına karşı, haricen ise romatizma ve bazı deri hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır.
“Kağıthane mesiresi denilen ferah verici gezinti yerinde baruthane çarhlarını çeviren suyun geldiği yer ki (Cendere boğazı) demekle meşhurdur. Orada bir çeşit Eğir kökü çıkar ki, Azakta ve Gerede şehirlerinde çıkanlardan çok daha şifalıdır. Yiyeni bin kere geğirîir. Tuhaf hassası vardır. Fakat çok azdır. Çoğu zaman su kaplunbağası onu yiyip yağlanır. Galata’dan frenk tayfaları gelip adı geçen kaplunbağaları avlayıp bütün çeşitli hastalıklar için ilâç ederler. Doğrusu bin kere şifası görülmüş-
Halen, kereviz kökü ile birlikte, prostat büyümesine karşı aşağıdaki şekilde.kullanılmaktadır.
I – Eğir kökü (kaba toz edilmiş) 50 gr
Su
Beş dakika kaynatılır ve soğuduktan sonra bezden süzülür.
II – Kereviz kökü (parçalar halinde dilinmiş) 50gr Su
Beş dakika kaynatılır ve soğuduktan sonra bezden süzülür,
Hazırlanan bu iki dekoksiyon karıştırılır ve günde 2-3 bardak, bal ile tadlandınlarak, içilir. Karışım serin yerde (mümkün ise buz dolabında) saklanır. Uzun zaman dayanmaz, bozulur. Tehlikesiz bir ilâçtır.
Kereviz kökü yerine kereviz tohumu da kullanılabilir.
Orta Anadolu bölgesinde (Konya) bilhassa süt çocuklarında görülen barsak gazlarına karşı kullanılmaktadır. Kuru kökten ince bir dilim kesilir, süt içine konur, çalkalanır ve bu süt çocuğa içirilir.
Kullanılış şekli: Kuru kök toz veya infusyon halinde günde 1-3 gr alınır. Haricen kökten elde edilen uçucu yağ, kökten hazırlanan infusyon veya kökün bir müddet zeytinyağında bırakılması ile elde edilen hulâsa deriye sürülür.
Diğer isimler: Azakeğeri, Hazanbel, Hazambel, Kurtluca.