bir öksürüktür. Kronik bronşitin sebebi enfeksiyon değildir.
Sigara içmek, kronik bronşitin en bilinen sebebidir. Bronş tüple­rinin, sigara dumanı gibi amansız ve sürekli bir tahrişe maruz kalma­ları sonucu başlar. Zarar veren maddeleri atmak için vücut bir gayret sarfeder, bu amaçla bir savunma mekanizması geliş­tirir; bu mekanizma içinde şunlar vardır: İltihap (beyaz kan hücreleri o alana yönlendikleri zaman), hava yollarının şişmesi ve bunun sonucu olarak daralması ve duman zerrelerini vücuttan defetmek için sürekli olarak mukoza üretmek. Sigara içmeyi bırakmadıkça, hava yollarının zarlan kalınlaşacak ve yaralanacaktır. Buna ek olarak duman, mukozayı hava yolla­rından geçirerek Öksürük suretiyle attıran ve “cilia”denen tüysü dokulara da zarar verir.

Hasar gören cilia, mukozayı vücuttan yeteri kadar temizleyemediği için, mukoza hava yollarında kalır. Büyük miktarlarda biriken mukoza ve zarar görmüş hava yollan, tahriş eden bir Öksürüğe, solunumda zorlanmaya ve enfek­siyon için ideal bir ortama yol açar. Akciğer dokusunda oluşan hasar kalıcı olabilir.

Kronik bronşit olan insanlar, düzenli olarak balgam çıkararak öksürürler, hırıldarlar ve giderek artan bir şekilde, egzersizlerindeki kapasiteleri sınırlanır. En sonunda, nefessizlik artar ve birçok kronik bronşitli, ilave oksijen almadan kendi başlarına hareket edeme­yecek hale gelir. Bazılarında, sıvının tutulumu batının ve ayak bileklerinin şişmesine yol açar. Kilo alırlar ve kanlarındaki düşük oksijen seviyesi yüzünden, dudak­ları morarır.

AMFİZEM

Anfizem, kronik bronşitle beraber veya yalnız gelişe­bilir. Anfizemde, hava kesecik­lerinin arasındaki duvarlar daha az ve geniş kesecikler oluştu­rarak tahrip olmuştur. Bu birleşik have keseciklerindeki yüzey alanı, oksijen ve karbon dioksit değişimi için yeterli değildir.Aynca, akciğer dokusu esnek­liğini de kaybeder ve uzayıp büzülemez, havayı hava kesecikleri içinde kapalı bırakırlar. Zarar görmüş akciğerler yeteri kadar oksijeni banndıramaz ve vücudun atık maddesi olan, karbon dioksitten, gerekli olan miktarı dışan atamaz.Anfizemin belirtileri, kendi başınıza hareket ederken nefessiz kalmaktır. İlerlemiş vakalarda, birkaç adım attıktan sonra nefes­sizlik hisseder ve dinlenme halin­deyken bile oksijene ihtiyaç duyar­sınız, kilo kaybedersiniz zira soluk alma işi, aldığınız kalorilerin büyük bir kısmını harcar ve nefes-siszlik, yemeyi daha güçleştirir.

Sigara içmek, anfizemin en bilinen sebebidir. Yaklaşık 2 milyon Amerikalı, anfizem hasta­sıdır: Bunlann %6l’i erkek, %39’u kadındır. Sigara içen kadınların sayısı arttığından, anfizem olan kadınların sayısında da artış vardır.

Sebepleri Kronik bronşit ve anfizemin en bilinen sebebi, sigara içmektir. Sigara içmek, bu iki sebebe dayalı ölüm riskini de arttırır. Pasif içicilik, dışarıdaki ve kapalı yerlerdeki hava kirliliği de kronik bronşite ve anfizeme yol açar.Kömür madenlerinde çalışanlar, elyaf işleyiciler, tekstil üretiminde pamukla çalışan fabrika işçileri ve metal kalıpçı­ları, sigara da içiyorlarsa, kronik bronşite daha kolay yakalanırlar. Bundan başka, uzun süren bir başka hastlık olan pnömokonyoza karşı da hassaslaşırlar.

Tedavi seçenekleri

Ağır ağır kötüleşen nefes daralmalarınız ve balgamlı öksürüğünüz varsa, doktora gidin. Hastalığın geçmişi hakkında bilgi alıp, fiziki bir tetkik yapacaktır. Bulgulara göre, dokto­runuz akciğer röntgeni ve akciğer testleri de isteyebilir. Oksimetre denilen bir alet, parmak ucunuza takılıp, kanınızdaki oksijen miktarı ölçülür.

Bazen, atardamardan alınan kan örneğiyle (genellikle bileğinizdeki atardamardan) atardamar kanınızdaki akciğerlerinizin ne kadar etkin çalıştığının ölçülmesi-oksijen ve karbon dioksit mikta­rının daha kesin bir ölçümlemesi yapılır. Balgam örneği vermeniz de istenebilir. Mikroskop altında incelenecek balgamda, iltihap veya enfeksiyon bulgulan aranacaktır; balgam örneği laboratuara gönderilerek kültür testi yapılıp, kronik enfeksiyona sebep olan bakteriler saptanır.

Kronik bronşit ve anfizem olanlar, akciğerlerini tahrip edip enfeksiyona hassas duruma geldikleri için, doktorunuz, yıllık olarak, enfluanza (grip) virüsüne, bakteryel zatürreenin en bilinen sebbebi olan Streptococcus pneumoniaelye karşı bağışıklığı­nızı arttırmanızı isteyebilir.Sigarayı bırakmanızı önermenin dışında, doktorunuz hava yolla­rını açacak ve balgam sökmenize yardımcı olacak ilaçlar da yazabilir.Bronş açıcılar, genellikle soluk aldırma cihazı ile alınır, bu ilaçlar bronş tüplerinin etrafındaki kasları rahatlatarak hava akışının çoğal­masını sağlar, ancak hastalığın ilerleyişini geri döndüremez. Bronş açıcılar, beta2- agonist ve antikolinerjik ilaçlar içerir.

Bazı hastalara sürekli oksijen takviyesi gerekir; oksijen, burna konulan küçük plastik tüplerle (burun çatalı) veya plastik yüz masakesi kullanarak verilir. Bu -hastaların, evde, taşınabilir oksijen tüpü bulundurmaları gerekir. Kandaki oksijen oranı düşük olan hastalarda, sürekli oksijen kulla­nımı, akciğer hipertansiyonu riskini ve kalbin sağ tarafında yetmezlik riskini azaltır. Ayrıca yaşamı uzatır.
Tedavinin bir başka şekli egzersizdir, soluk almanızın çoğal­ması, hava yollarındaki mukozayı dışarı atmanıza yardım eder. Buna ek olarak, aerobik çalışması, kalbi­nizi ve diğer kasları güçlendirir ve vücudunuzun oksijeni kullanma yeteneğini arttırır. Doktorunuzla beraber, günlük biir çalışma programı oluşturun. Ancak bunu yaparken, egzersiz alanı olarak yoğun trafiğin olduğu alanlardan ve havanın kirli olduğu yerlerden kaçının.

Doktorunuz, size akciğer rehabilitasyon programı önere­bilir. Bu programlar, profes­yonel bakım ekipleri tarafından yönetilir ve amacı bu hastalık­ların fiziki, sosyal ve psikolojik zorluklarıyla başa çıkmanıza yardımcı olmaktır. Hastalığın çok ciddi olduğu vakalarda, akciğer nakli gerekebilir.Akciğer hacminin küçültül­mesi ameliyatı, yeni denebilecek bir uygulamadır ve burada, cerrah, akciğerin anfizem yüzünden zarar görmüş kısmını alır. Bu ameliyat, akciğerin daha az zarar görmüş kısmının daha verimli çalışmasına izin verir.

Son araştırmalar, kronik bronşit olan hastaların sadece bir kısmının, akciğer hacminin küçül­tülmesi ameliyatından faydalanabi­leceğini göstermiştir: Bu hastalar, üst lob anfizemi olanlar ve fiziki egzersiz kapasitesi taban seviyenin altında olan hastalardır. Bu ameliyat, ciddi deneyimleri olan kurumlarda, bu konuda deneyimli olan cerrahlar tarafından yapılır.