Crocus cancellatus Herbert (İridaceae) ve buna yakın diğer türlerin taze yumrusudur. Bu tür 4-7 yapraklı, sonbaharda çiçek açan, çok yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekler mavimsi leylak renkli, 6 parçalı, stamen 3 tane, stilus çok parçalı. Yumrunun üstü koyu kahve renkli ve kafes görünüşünde bir kabuk ile kaplıdır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın bir türdür.

Nişasta ve şekerler taşımaktadır.

Prof. Asuman ve Turhan Baytop’un Anadolu çiğdemleri üzerinde yaptıkları çalışmalar nedeniyle, Denizli civarında (Honaz dağı) yetişen bir çiğdem türüne Crocus baytopiorum adı verilmiştir

d).

Diğer isimler: Çidem, Gözenek (Kayseri: Bünyan).

Anadolunun bazı bölgelerinde ilkbaharın gelişi, çocuklar tarafından “Çiğdem pilavı” pişirilerek

kutlanmaktadır (2). Baharın müjdecisi olan çiğdemler açınca, mahallenin çocukları, maniler söyleyerek, evleri kapı kam dolaşırlar. Her eve bir demet çiğdem çiçeği vererek karşılığında pilav yapmak için yağ, bulgur, tuz gibi şeyleri alırlar. Kasabanın dışında uygun bir yerde toplanan çocuklar topladıkları bulgura, çiğdem yumrularını katarak “Çiğdem pilavı” hazırlarlar ve hep birlikte eğlenerek yerler.

Söylenen maniler bölgelere göre değişmektedir. Bir örnek olarak Amasya bölgesinde söyleneni vereceğiz.

“Çiğdem çicecük,

Ebem küçücük, Verenin oğlu olsun, Vermeyenin kızı olsun.,,

Halen de devam etmekte olan bu baharı karşılama şenliği, Hititler devrinde Anadoluda yapılmakta olan “Bahar Bayramı” (3)’nın bir devamı olarak görülmektedir.

bulunan navruz çiçeklerinin yanma konur (kavuşturmak). Dualar okunur, sağlıkla bahara eriştirdiği için Tanrıya şükredilir. Bu şekilde, kitabın sayfaları, her sene yeni gelen, navruz çiçekleri ile dolar (4).