Lamium albüm L. (Labiatae) (Beyaz ballıbaba) türünün kurutulmuş çiçekleridir. Bu tür 15-50 cm yükseklikte, beyaz çiçekli ve çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövde dört köşeli ve tüylü, yapraklar saplı ve karışılıklı. Bitkinin kuvvetli ve özel bir kokusu vardır. Tadı biraz acımsıdır. Kuzey ve Doğu Anadolu dağlarında yetişir.

Tanen, müsîlaj ye uçucu yağ taşır. Kabız ve kuvvet verici olarak, infusyonu (% 2), günde 2-3 bardak İçilir.

L. maculatum L. (Lekeli ballıbaba) ve L. purpureum L. (Kırmızı ballıbaba) türleri de Türkiyede yetişir ve yukarıdaki tür gibi kullanılır.

Diğer isimler: Ballıkotu

Wiedemannia orientaîis Fisch. et Mey.: 10-35 cm yükseklikte, bir yıllık, morumsu kırmızı çiçekli, yumuşak tüylü ve otsu bir bitkidir. Türkiyede yaygın bir türdür. Tarlalar, yol kenarları ve bağlarda bol olarak yetişir.

Bu türün çiçekleri, Anadolunun birçok bölgesinde Ballıbaba çiçeği yerine kullanılmaktadır

Tohumlarında % 42 oranında sabit yağ bulunduğu saptanmıştır (2).

Hibiscüs esculentus L. (Syn: Abelmoschus esculentus (L.) Moench) (Malvaceae) türünün kurutulmuş çiçekleridir. Bu tür 2 m kadar bir yüksekliğe erişebilen, az çok tüylü, bir yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekler parlak san renkli, koyu kırmızı lekeli. Yapraklar kalp biçiminde ve uzun saplıdır. Meyva-lar uzun, sivri üçlü ve köşeli bir kapsüldür. Meyvaîarı için yetiştirilir.

1  – Della Sudda, G.: Deux cas d’empoisonnement par la Coque du Levant Gazette Medicale d’Orient 2: 186 (1859).

Çiçek ve meyvalar bilhassa mtisilaj taşımaktadır.

H. abelmoschus L. (Amberçiçeği, Amber hatmisi): Bir metre kadar yükseklikte san çiçekli, otsu bir bitkidir. Vataru Hindistandır.

Tohumları (Semen Abelmoschi) misk kokulu bir uçucu yağ taşır. Dekoksiyon halinde iştah açıcı ve yatıştırıcı olarak kullanılmaktadır.

H. rosa-sinensis L. (Çingülü): 3-4 m yükseklikte bir ağaççıktır. Yapraklar koyu yeşil renkli, tüysüz ve dişli kenarlı. Çiçekler büyük, tek başına, koyu kırmızı renkli ve çabuk solar. Vatanı Çin ve Japon-yadır. Güney Anadoluda bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Çiçekleri (Floş Hibisci rosa-sinensis) halk arasında adet söktürücü ve çocuk düşürücü olarak kullanılmaktadır.

H. sabdariffa L. (Afrika bamyası, Karabamya çiçeği): 1.5-2 m yükseldikte, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Çiçekler pembe veya beyaz renklidir. Çi-çeklenme mevsiminin sonunda kaliks etlenir. Ka-liks kısmı etli, parçalı, ekşi lezzetli ve koyu kırmızı renklidir. Tedavide bu kısım kullanılır. Vatanı Batı Afrika olmakla beraber halen bütün tropik bölgelerde yetiştirilmektedir.

Kaliks kısmında organik asitler, boyar madde, müsilaj ve tanen bulunmaktadır (1).

Yapraklar hafifçe ekşi lezzetlidir. Ispanak gibi sebze olarak kullanılır. Kaliks kısmı (Floş Hibisci sabdariffae) ismi altında kabız, safra arttırıcı, kuvvet ve koku verici olarak tanınmıştır. Reçel veya şurup halinde kullanılır. Çay yerine de kullanılmaktadır.

Suudi Arabistanda çalışan Türk işçileri tarafından son yıllarda memleketimize getirilmiş olan bir drogdur.

H. syriacus L. (Ağaç hatmi): 2-3 m yükseklikte, çok dallı bir ağaççıktır. Yapraklar kısa saplı, tüylü, 3 loblu ve dişli kenarlıdır. Çiçekler 5 cm kadar çapta, kırmızı, beyaz veya leylak renklidir. Orta kısmında koyu kırmızı bir leke bulunur. Vatanı Güney Asya olup memleketimizde park veya bahçelerde süs bitkisi olarak bol miktarda yetiştirilmektedir.

Çiçekleri, îstanbül aktarlarında, Beyaz hatmi çiçeği ismi altında satılmakta ve hatmi çiçeği yerine kullanılmaktadır.