Pimpinella anisum L. (Umbeİliferae) türünün olgun meyvalandır. Bu tür 30-70 cm yükseklikte, tüylü, beyaz çiçekli, bir yıllık, otsu bir bitkidir. Memleketimizde bilhassa Antalya, Aydın, Balıkesir, Burdur, İzmir ve Muğla illerinde yetiştirilmektedir (2,3).

Dış görünüş: 5-6 mm uzunluk ve 1-3 mm genişlikte, armut biçiminde, yeşilimsi gri renkli ve üzeri tüylü tanelerdir. Kuvvetli ve özel bir kokusu ve baharlı bir lezzeti vardır.

Bileşim: Sabit yağ ve uçucu yağ (% 2-4) taşımaktadır (4,5). Uçucu yağ içinde bilhassa anethol bulunmaktadır.

Türkiye’de yetişen bazı Pimpinella türleri, taşıdıkları uçucu yağlar ve bu yağlarda bulunan ana bi-

ANASON ESANSI (Oleum Anisi): Anason veya yıldız anasonu meyvalanndan su buharı distil-lasyonu ile elde edilen bîr uçucu yağdır. Anason esansı renksiz veya soluk san renkli, özel ve kuvvetli kokulu bir sıvıdır.

Bilhassa anetol (% 75-90) taşımaktadır,

Anason esansı bir sinir sistemi uyarıcısıdır. Birçok ilâcın içine koku verici olarak konulur. Anason esansı günde 2-10 damla, bir şeker parçası üzerine damlatılarak, alınır. Daha yüksek miktarlarda önce hafif bir sarhoşluk ve sonra uyku meydana getirir.

Anadoluda 20’den fazla Pimpinella türü yabanı olarak yetişmektedir. Bunlar henüz, kimyasal yapıları ve farmakolojik etkileri yönünden, incelenmemiş iseler de bazıları halk arasında tedavi maksadıyla kullanılmaktadır,

P. aniseîum Boiss. et Bal. (İki yıllık anason): 50 cm kadar yükselebilen, iki yıllık, beyaz çiçekli ve

1  – Uçer, M.: Karamuk – Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı 295 (1977).

2 – Helvacıoğlu, R: Yurdumuzda anason – Fol. Farm. 5: 5 (1964).’

Ziraat Fak. Yıl. 17 (2): 251 (1968).

Enst. Rap. 7:84(1956).

5  – Tayşi, V., Vömel, A. und Ceylan, A.: Neue Anbauversuche mit Anis (Pimpinella anisum L.) im EgeGebiet der Türkei

Zeitschrift für Acker-und Pflanzenbau 145: 18 (1977).

6 – Tanker, N.: Majör components of Pimpinella volatiîe oils – K. H. C. Başer ve N. Güler (eds.): Essential oils 16, İstanbul

(1993).

7 – Deymer, S.: Rakı ve havi olduğu anason esansı miktarının tayini hakkında  Kimya Annali, No. 20/22 (1939).

otsu ir bitkidir. Meyvaları adi anason meyvasın-dan daha küçüktür. Orta Anadoluda yaygın bir türdür. Kayseri, Sivas, Tokat ve Erzincan bölgelerinde güzlük olarak ekildiği kaydedilmiştir (1).

Meyvaların yüksek oranda (%8.3-8.5) uçucu

yağ taşıdığı ve bu yağda % 30 anetol bulunduğu gösterilmiştir (2).

Meyvaları adi anason meyvası gibi kullanılır.

P. saxifraga L. (taş anasonu): 60 cm kadar yükselebiien, çok yıllık, beyaz çiçekli ve otsu bir bitkidir. Meyva 2.5 mm uzunlukta ve tüysüz Kuzey ve Doğu Anadolu bölgesinde yetişir,

. Kökleri uçucu yağ (% 0.3-0.5) taşımaktadır.

Balgam söktürücü ve hazmettirici olarak, köklerden (Radix Pimpinellae albae) hazırlanan dekok^ siyon (% 5), dahilen kullanılmaktadır.