ÇAKŞIROTU KÖKÜ

F. elaeochyîris Korovin (Syn: F. meifolia (FenzJ) Boiss.) türünün kurutulmuş kökleridir. Bu

1  – Akkoyunlu, A.Z.: Şerbetçiotu (Hublon) üzerinde 1940-42 çalışmaları – Tekel Enst. Rap, 3: 23 (1943).

2 – Kilıç, O.: Ülkemizde yetişen şerbetçiotSarımn acı asitleri üzerinde yüksek basınçlı sıvı kromatografisi iie bir araştırma –

Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıll. 30: 211 (1980).

3  – İqbal, N.: Bitkisel harika bir ilâç : Asafoetida – Türk Foiklor Araştırmaları 15 (295): 6902 (1974). (A. Demirhan tarafından

Tü^kçeye çevrilmiştir).

tür 1-2 m yükseklikte, sarı çiçekli, çok yıllık bir bitkidir (Resim: 34). Adana, İçel ve Hatay bölgesi dağlarında yetişmektedir.

Kökler nişasta, kateşik tanen, saponin, alkaloit, rezin ve uçucu yağ (% 0.6-0.8) taşımaktadır (1).

Bu bitkinin kökleri toz edilip bal ile karıştırıldıktan sonra cinsel kudreti arttırıcı olarak kullanılmaktadır. Antakya bölgesinde bu drogun kısırlığa karşı iyi geldiği ve bunun yapraklarını yiyen hayvanların (keçi) ikiz doğurduğu iddia edilmektedir. Bu bölgede halk bitkiyi erkek (çiçek durumu meydana getirmiş) ve dişi (çiçek durumu meydana getirmemiş, rozet yapraklı) olmak üzere iki çeşide ayrılmaktadır (1).

Ferula türleri Dioscorides döneminden beri tedavide kullanılan bitirilen.” ir. Anadoluda 17 kadar Ferula türü bulunmaktadır. Bunlardan bazılarının (F. communis L.,F. orienîalis L., F. rigidula DC. gibi) yaprakları, suda haşlanarak acılıkları giderildikten sonra, bilhassa Doğu Anadoluda gıda olarak kullanılmaktadır. Yumurta ile pişirilerek yenir veya turşusu yapılır (2). :

Ferula türlerinin yaprakları, kurutulduktan sonra, “Heliz” veya “Helizan” ismi altında, Doğu Anadolu bölgesinde, hayvan yemi olarak da kullanılmaktadır.

Bu türün taze yapraklan ilkbaharda (Mayıs) Er-zurum sebze pazarında “Çağşır” adı altında satılmaktadır. Yapraklar tuzlu suda salamura halinde saklanır ve sebze olarak kullanılır.