IŞGIN KÖKÜ

Rheum ribes L. (Polygonaceae) türünün kurutulmuş kök ve rizomiarıdır. Bu tür 40 cm kadar

1  – Yücel, Y.: 1640 tarihli es’ar defteri 8. Ankara (1982).

2 – Mustafa Feyzi: Risale-i feyziyye-i lügati’l-miifredâti’t-tıbbiye (Hadiye Tuncer çevirisi) 1:146, Ankara (1978).

yükseklikte, küçük çiçekli, kazık köklü, çok yıllık otsu bir bitkidir (Resim : 76). Yapraklar 2-5 tane, uzun saplı, böbrek biçiminde ve kenarları dişlidir. İran, Filistin, Lübnan ve Doğu Anadolu (Ağrı, Bingöl, Elazığ, Hakkâri, Kars ve Van bölgeleri) dağlarında bol olarak yetişmektedir.

yIşgm kökü bilhassa tanen (% 8) bakımından zengindir. Antrasen türevlerinin mimarı (% 0.025)

çok düşüktür (1

R. ribes türü Arap yazarlar tarafından “Ribas” ismi altında tanınmaktadır. İbn Baytar bu bitkinin Suriye ve civar ülkelerdeki karlı dağlarda yetiştiğini, yaprak ve çiçek durumu sapının ekşi lezzetli olduğunu, mideyi kuvvetlendirdiğini, kusmayı önlediğini ve kabız etkiye sahip olduğunu kaydetmektedir. Ayrıca hulâsa (mürebba) ‘sının basura, kızamık ve çiçek hastalığına karşı iyi geldiğini, kan ve safrayı temizlediğini ve görüşü kuvvetlendirdiğini İbn Sina, Razi ve El Basri gibi yazarlara dayanarak bildirmektedir (2).

Halen Anadoluda önemli bir tıbbi kullanılışı yoktur. Genç gövdeleri ve yaprak sapı ilkbaharda toplanır ve kabuğu soyulduktan sonra taze olarak yenilir (Resim: 77).

Diğer isimler: Uçgun.