Elder fruit)

Viburmım opulus L. (Caprifoliaceae) türünün kurutulmuş olgun meyvaîarıdır. Bu tür 2-4 m yükseklikte, kışın yapraklarını döken, beyaz çiçekli bir ağaççıktır. Yapraklar 3-5 parçalı, yeşil renkli. Bu renk sonbaharda kırmızıya döner. Çiçek durumu 5-10 cm çapında. Dışta steril, içte ise fertil çiçekler bulunur. Kuzey ve Orta Anadoluda orman kenarlarında bulunur. Bahçelerde süs bitkisi olarak da

tiştirilmektedir (Kayseri). .

Dış görünüş: Meyvalar toparlak, kırmızı renkli, tek tohumlu ve 8 mm kadar boyda, kokusuz ve lezzetsizdir.

Bileşim: Renk maddeleri, tanen ve organik asitler (izovalerian asidi) taşımaktadır.

Etki ve kullanılışı: İdrar arttırıcı, müshil ve yatıştırıcı etkilere sahiptir. Safra ve karaciğer hastalıklarına karşi, Orta. Anadolu bölgesinde, meyvaların usaresi kullanılmaktadii. Meyvalar yemiş olarak da yenilmektedir.^:

Avrupa ülkelerinde bilhassa çiçekleri veya gövde kabuğu kabız, idrar arttırıcı” ve yatıştıncı olarak kullanılmaktadır.

Kullanılış şekli: Meyvalardan hazırlanan infusyon (% 2-3) günde 2-3 bardak içilir. Orta Anadolu bölgesinde (Kayseri) taze meyvalann sıkılması ile elde edilen usare veya, meyvaların bir ay kadar suda bırakılması ile elde edilen, meyva turşusu kullanılmaktadır.

Diğer isimler: Dağdığan ağ.

V. opulus L. var. sîerilis DC. (Kartopu): Bütün çiçekler sterildir. Meyva vermez. Bahçe ve parklarda süs bitkisi olarak kullanılmaktadır.

V. tantana L. (Germişek): Meyvalan olgunlukta siyah renklidir. Ünlü Sivas ağızlıkları bu türün dallarından yapılmaktadır. Ağızlık yapımında kullanılan dallar Tokat ve Niksar bölgelerindeki ormanlardan elde edilmektedir (1).

1 – Baytop, T.: Türkçe bitki adlan sözlüğü 119, Ankara (1997).

Panax ginseng C. A. Meyer (Araliaceae) türünün kökleridir. Bu tür 100 cm kadar kazık köklü, otsu ve çok yıllık bir bitkidir. Uzak Doğu ülkelerinde (Çin, Japonya, Kore vs.) yabani olarak bulunur ve aynı zamanda yetiştirilir.

10 yıldan daha yaşlı kökler ilâç elde etmekte kullanılır. Kökler çatallı ve etlidir.

Bileşim: Glikozitler (panaksozid’ler), saponin-ler ve (D grubu vitaminler ve hormona benzer maddeler) taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: Kalp kuvvetlendirici ve yorgunluğu giderici özellikleri vardır. 2000 yıldan beri Cinde cinsel yetmezliğe karşı kullanılmaktadır. Köklerden hazırlanan müstahzarlar bugün Avrupada bilhassa gençliği muhafaza edici ve cinsel kudreti arttırıcı olarak geniş mikyasta kullanılmaktadır.

Memleketimizde henüz tanınmamakla beraber, Avrupadan özel olarak getirtilen, ginseng müstahzarları meraklılarca kullanılmaktadır.

Kullanılış şekli: Toz, yemeklerden hemen sonra bir defada 1 gr.