Sinominleri: İleitis terminalis, Enteriitis terminalis.
Etyolojisi bilinmemektedir. Otoimmun mekanizma üzerinde durulmaktadır.
20 – 40 yaşlar arasında görülür. Özofagustan başlayarak anüse kadar lokalizasyon gösterebilirse de en sık hastalanan bölge terminal ileumdur. Ozofagus ve mide lokalizasyonu, bu organların karsinomlarmdan kolay kolay ayırılamaz. Mideye ait Crohn hastalığında pilor stenozu bulguları dikkati çeker.

Akut hecmelerle seyreden bu hastalıkta en sık tutulan bölge ileumun son yarım metrelik kısmıdır. Barsaklarda ince çatlaklar ve bütün cidarı ilgilendiren iltihabî ödem oluşur. Ülserasyonlarm yerlerinde zamanla oluşan sikatrisler nedeniyle barsak lumeni gitgide daralır. İleri safhalarda barsağın ince ve sert bir boru halini aldığı görülür. Bunun çevresinde apseleşmeler ve fistülleşmeler dikkati çeker.

Klinik tablo: Karında ağrılarla, bazan ateşle ve tekrarlayan diyare ile yıllarca süren bu hastalıkta zamanla anemi ve zayıflık meydana gelir. Başka organların da hastalığa katılmaları ilginçtir: Piyodermi, eritema nodozum, artritler, karaciğer yağlanması, kolanjit, karaciğer apsesi, hepatit, nefrolitiaz, Hippokrat parmakları, perineal fistüller ve ülserler.

Komplikasyonları: Barsak kanalında stenozlar, fistüller, apseler, perforasyonlar, kanamalar, toksik kolon dilatasyonları, amiloidoz, barsak karsinomları.

Tedavi

Diyet: Büyük bir yararı olmazsa da sellülozlu yiyecekler (sebze, meyve) verilmez. Laktaz yetmezliğine bağlı süt entoleransı varsa süt te verilmez.

Kortikosteroidler (Kenacort tablet, Deltacortril, Codelton v.s.): Şifa sağlamaz, fakat barsak duvarındaki iltihaba karşı etkilidir. Akut dönemlerde hastayı rahatlatır.

Dozaj: Prednisolon günde 3 defa 15-20 mg verilir, düzelme başlayınca doz yavaş yavaş azaltılır.

Antidiyareikler: Akut dönemlerde difenokzalat (Lomotil), loperamit (Lopermid, Lorimid) verilebilir.

Dozaj: Günde 6-8 tablet.

Dozaj: Günde 2-4 g.

Dozaj: Günde 50 mg Imuran veya Puri-Nethol ile başlanır 2 hafta sonra doz artırımına geçilir.

Cerrahî tedavi: Her türlü ilâç tedavisine rezistan hale gelmiş vak’alarda barsağın hasta kısmının rezeksiyonu ve geri kalan uçların anastomozundan ibaret cerrahî tedavi gerekli olur. Komplike vak’alarda bu da bir çözüm oluşturmaz. Bunlarda rezeksiyon değil, incebarsak anslarının transvers kolona anastomozu yapılır.

Ayrıca Crohn hastalığının komplikasyonu olarak ortaya çıkan barsak perforasyonu ve apseleşmesinde, perine fistüllerinde de cerrahî müdahale gerekir.