Etiket: Cilt Hastalıkları

Çürüme ( Morarma )

kirik1

Vücut, kanamayı kontrol altına almak için hemen tepki verir. Kan pıhtılaşma hücreleri olan trombo­sitler, kan damarlarından kan akışını engellemeye başlar ve lifsi bir ağ, daha fazla kanın kaçma­sını engelleyen yarı katı bir tıkaç oluşturarak alyuvarları ve trombo­sitleri içine alır. Birkaç gün içinde, sızmış alyuvarlar akyuvarlar tarafından bozuldukça çürük sarımtırak bir renk alır.

Herhangi bir neden olmak­sızın oluşan ya da bir hafta içinde rengi solmayan (sararmayan) bir çürüğünüz varsa, doktorunuzla temasa geçiniz. Bu, altta yatan bir kanama düzensizliğinin belirtisi olabilir.

Melanomu Önlemek ve Teşhis Etmek

hastaliklar_thumb

BENLERİN ABCD’Sİ
Çoğu ben, “basit ben”dir. Bu; ben içinde pigmentasyonun eşit dağıldığı, benin simetrik ve sınırlarının düzenli olduğu anlamına gelmektedir. Benlerin, tehlikeli melanomlar olabileceklerini ya da tehlikeli melonamlara dönüşebileceklerini gösteren belirli bazı özellikleri vardır. Benlerinizi kontrol etmek için şu kılavuz ilkeleri kulla­nınız ve şüpheli bir beniniz varsa, doktorunuzu görünüz:

DIS PLASTIK BENLER
Displastik (ya da atipik (belirli bir tipe uygun olmayan)) benler, melanom değildirler. Ama bazen melanomlara dönüşebilirler. Eğer bir ya da daha fazla displastik beniniz varsa, vücudunuzun bir yerinde melanom gelişme riski daha yüksektir; doktorunuzdan displastik benlerinizi tetkik etmesini isteyiniz. Displaspik benler aşağıdaki özelliklere sahiptirler:

■ Büyüktürler (genellikle 6 milimetreden ya da bir kurşunkalemin tepesindeki silgiden daha büyüktürler).
■ Şekillerinin simetrik olmasına rağmen sınırları bulanıktır ve düzenli değildir.
■ Farklı renklerde bulunurlar; genellikle kahverengi ve pembenin çeşitli tonlarında olurlar (ancak siyah, mavi ya da gri değillerdir).

MELANOM RİSKİNİZİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Cildinizdeki şüpheli benleri tetkik etmek için  kılavuz ilkeleri kullanınız. Ayrıca, melanom riskinizi değerlendirmede önem taşıyan üç faktör mevcuttur: Ten renginiz, saç renginiz ve melanomu olan yakın akrabala­rınızın olup olmadığı Eğer orta derecede artmış melanom riski altındaysanız, takip eden birkaç ayda ve bunun sonrasında her yıl ya da iki yılda bir cildinizi doktorunuza tetkik ettiriniz. Eğer belirtilen üç genel uyarı işaretinden biri sizde mevcutsa ya da Melanom Riski tablosuna göre belirgin ya da yüksek derecede artmış risk altınday­sanız, hemen benlerinizi tetkik ettiriniz ve sonrasında bu tetkiki her altı ayda bir yaptırınız. Doktorunuz, en ufak bir değişikliği bile belirleyebilmek ya da yeni benlerin oluşumunu gözlemleyebilmek için benlerinizin fotoğra­fını çekip arşivleyebilir.

Pigment Değişimleri

PİGMENT ARTIŞI
Birçok durum, cildin belirli bölge­lerinin renginin koyulaşmasına neden olabilir:

Melasma; yanaklarda, alında ve dudakların üst kısmında cildin bazı bölgelerinin koyu bir renk alması durumudur. Hamilelik ya da menopozda meydana gelen hormonal değişimler, ağız yoluyla alınan doğum kontrol haplarının kullanımı ya da hormon takviye tedavisi buna neden olabilir. Hormonlar dengelendiğinde, melasma genellikle ortadan kalkar. Yaşlılık lekeleri olarak da bilinen karaciğer lekeleri, genel­likle ellerde ve vücudun güneşe maruz kalan diğer bölgelerinde koyu renkli lekelerin belirmesidir. Yaşlanan cilt, güneşin ultravi­yole ışınlarına karşı daha nazik ve hassas bir hal aldığında, artarlar. Güneş ışığıyla birlikte parfüm ya da kokulu kozmetik ürünlerine maruz kalan cilt bölgeleri de geçici olarak koyulaşabilir.

Bu durumlar can sıkıcı olabilir. Ama zararlı değildir. Diğer pigment artışı durumlarında doktorunuza görünmeniz gerekebilir. Güneşe maruz kalmadan koyulaşan ten rengi, Addison hastalığı ya da Cushing hasta­lığı  gibi başka bir hastalığın belirtisi olabilir. Güneşe maruz kalma nedeniyle benler de oluşabilir ya da değişebilir.  Herhangi bir beninizde bir değişim olduğunda bunu doktorunuza söyleyiniz ki doktorunuz kanser riskini ortadan kaldırabilsin.

PİGMENT AZALMASI
Vitiligo, ciltte belirli bölgelerin renginin açılmasına neden olur. Vitiligoda, derinin bazı bölge­leri melanin üretmeyi durdurur. Bunun sonucunda da genel­likle yüzde, ellerde, koltuk altla­rında ve kasıkta simetrik beyaz lekeler oluşur. Bazı bireylerde bu lekeler tedavi edilmeksizin tekrar pigment üretmeye başlarlar. Vitili-gonun nedeni bilinmemektedir; ancak vitiligonun nedeni, pigment yapan hücreler olan melanositleri etkileyen bir otoimmun rahatsızlığı  olabilir.

Albinizm, nadiren görülen kalıtsal bir hastalıktır. Bu hastalıkta, cilt, saç ve gözlere rengini veren melanin doğuştan yoktur. Albinizm hastalarının son derece açık renk bir tenleri ve saçları vardır ve güneş ışığına karşı aşın derecede hassastırlar.Fenilketonüri, düşük melanin düzeyine ve beyaz olmamakla birlikte oldukça açık renk bir tene ve saçlara neden olan genetik bir rahatsızlıktır.

Sedef hastalığı ve pullanmaya neden olan diğer cilt rahatsızlıkları, pullanmayı yok etmek için uygulanan tedaviden sonra ciltte melanin eksikliğine neden olabilir.Tinea versikolor da benzer bir pigment noksanlığına yol açabilir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Sedef hastalığı ya da tinea versi­kolor etkili bir şekilde tedavi edildiğinde, normal pigmen-tasyon yavaş yavaş tekrar görül­meye başlanır. Leke oluşumunu önleyici kremler, diğer rahatsızlık­larda koyu renkli alanlann rengini açmak için yardımcı olabilir. Ancak bu kremler, normal cildin rengini de açtıklanndan dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır.

Vitiligonun neden olduğu lekeleri ya da yaşlılık lekelerini, bir kozmetik ürünüyle de kapaya­bilirsiniz. Doktorunuz vitiligo için cildi ışığa ve ultraviyole ışınlarına (birlikte, PUVA olarak adlandırılır) karşı daha hassaslaştıran bir ilaç olan psoraleni de önerebilir. Krem şeklindeki tretinoin ilacı da melasmadan kaynaklanan cilt lekelerinin rengini açmada faydalı olabilir. Koyu cilt lekelerinin rengini açmak için lazer tedavileride mevcuttur.

Dermatit ve Ekzema

Atopik dermatit, ya da atopik ekzema, genellikle “döküntü (raş) yapan kaşıntı” olarak adlandırılır. Döküntü kaşıntıya neden olur; kaşıntı kaşımayı teşvik eder ve kaşıma da daha çok tahrişe neden olur ve döküntü artar. Bu böyle sürüp gider. Bu tür bir ekzemanız varsa, muhtemelen aile birey­lerinizden birinin astım, saman nezlesi ya da bir yiyecek alerjisi gibi bir tür alerjisi vardır.Yaşa bağlı olarak döküntü (raş) farklılık gösterir. Bebeklikte yaygındır ve yüzde, boyunda ve kasıkta iltihaplı, sızıntı yapan ya da kabuk bağlamış yamalar olarak görülür. Çocukluk ve ergenlikte döküntü (raş) sıklıkla cilt kıvrım­larında görülür. Atopik dermatit genellikle kendi kendine geçer. Yetişkinlerde ise genellikle eller gibi vücudun belirli bir bölgesinde görülür.

Kontakt dermatit (temas ekzeması), cildi tahriş eden ya da daha nadiren alerjik bir reaksi­yona neden olan bir maddeyle temas ettikten sonra oluşur. Her iki durumda da, cildin maddeyle ne kadar süre temas ettiğine bağlı olarak, ciltte kaşıntı olabilir; şişme görülebilir ya da kabarcıklar oluşa­bilir. Döküntü (raş), doğrudan tahriş eden maddeye maruz kalan bölgede oluşur. Çamaşır deterjan­ları, takıların (mücevherlerin) yada giysilerdeki kopçalarla çıtçıtların metalleri, eldiven ya da prezer­vatif (kondom) gibi bazı kauçuk ürünler, bazı kozmetik ürünler, bitkiler (zehirli sarmaşık gibi)  ve bazı ilaçlar kontakt dermatite neden olan maddeler­dendir. Reaksiyon neredeyse her zaman bunlarla temas ettiktenl 2 gün sonra oluşur.

Atopik_Dermatit_1

Staz dermatiti; varisi olan, ayaklan kronik olarak şişen ya da dolaşımla ilgili (sirkülatuar) problemleri olan kişilerde bacak­larda baldırlar, ayak bilekleri ve ayaklarda oluşur. Semptom­ları arasında, kaşıntının yanı sıra hafif kızarıklık ve şişme vardır. Hastalık ilerledikçe, etkilenen bölge daha çok kızarır. Şişme * tedavi edilmezse, döküntü (raş) kabuk bağlayabilir ve sızıntı yapabilir. İltihaplanma oluşabilir ve bu bölgenin zedelenmesi ülser-leşmeye neden olabilir. Tedaviye, varis çorabı giymekle başlanır.

Seboreik dermatit; kırmızı yamaların çevresindeki pullan­mayla karakterizedir ve genel­likle başta kepek (konak) (bkz. sf. 558) şeklinde görülür. Ancak; kaşları, kirpikleri, kulakları ve burun ile ağız çevresindeki kıvrımlar da eüdleyerek pullu, kırmızı, yanma yapan ve kaşınan yamalara neden olabilir. Bebeklerde (infant-larda) genellikle kendi kendine geçmeden önce aylar süren ve “konak” (cradle cap) olarak adlandırılan sebore türü görülür. Son derece yaygın olan bu hastalığın nedeni bilinmemektedir.

Perioral dermatit; genellikle akne rosacea ya da akne ile karış­tırılır. Küçük kırmızı papüller ve püstüller ağız çevresindeki bölgeyle sınırlıdır ve daha nadir olarak burun çevresinde ve gözaltlannda da görülebilir. Özellikle genç bayanlarda görülür ve nedeni bilinmemektedir. Tetrasiklin, eritromosin ya da minosiklin gibi antibi­yotiklerin kullanımıyla dermatit genellikle 1-2 ay içinde kaybolur. Dermatit üzerine sürülen antibi­yotik jeller de etkili olabilir.


TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Çoğu dermatit türünü kendiniz tedavi edebilirsiniz. Her eczanede bulunabilen ve reçetesiz olarak satılan hidrokortizon krem ve cilt nemlendiriciler, çoğu kontakt dermatit ve seboreik dermatit vakalannı iyileştirebilir. Yine reçetesiz olarak satılan (klorfeniramin ya da difenhidramin gibi) antihistaminik tabletler ya da kapsüller, kaşıntıyı almalarına rağmen uyku yapabilir. Tahrişe neden olabilecek maddeleri belir­leyip bunlardan sakınmaya çalışınız.Kepeği tedavi etmenin en iyi yolu, ilaçlı bir şampuan kullan­maktır. Şampuanı ıslak saça uygulayınız ve parmaklannızla tüm kafa derinize yediriniz. Saçınızı durulamadan önce en az 2 dakika bekleyiniz.

Ayak Yaraları

Ayak üzerindeki sürekli baskıdan (sıklıkla yatalak kişilerin topuklarında oluşan baskı gibi) ya da ayağa iyi uymayan ayakka­bılardan kaynaklanan sinir hasarı da ayak ülserlerine neden olabilir. Ülser ağrılı ya da ağrısız olabilir. Eğer ülser enfekte olursa, pü (irin) oluşur.

yara

Ayak ülseriniz varsa doktoru­nuzu görünüz. Çoğu ülserin ameliyatsız tedavi edilebilmesine rağen, enfekte olmuş bir ülser kangrene yol açabilir. Şiddetli vakalarda, ayaklara kan akışını arttırmak için ameliyata ve hatta ampütasyona gerek duyulabilir.

Doktorunuz, kan dolaşı­mına yardımcı olması için ayakla­rınızı kalp seviyenizin üzerinde tutmanızın yanı sıra destek çorabı kullanmak gibi koruyucu önlemler almanızı önerebilir. Bu ayrıca şişmeyi azaltacak ve ülserin kurumasına yardımcı olacaktır.