İSKORÇİNA KÖKÜ

_J_-‘ Scorzonera hispanica . (Compositae) türünün köküdür. Bu tür 30 cm kaçar yükseklikte, san çiçekli, çok yıllık otsu bir bitkıür. Kökü kalın, silendirik ve esmer siyah renklidir.Bu nedenle bu türün köklerine “Kara iskorçina” isrü verilir. Türkiyede yabani olarak bulunmaz. Nadir»’ sebze olarak yetiştirilmektedir. Terletici, göğüs yunuşatıcıve idrar verici etkilere sahiptir. Osmanlı înoaratorhğu zamanında yılan sokmasına karşı kullınılmıştr. Halen Avrupada bilhassa sebze olarak kallamkiikta-dır.

Diğer isimler: İskorçine, Kara iskorçina.

Doğu Anadoluda yetişen bazı Scorzonera türle rinin kök ve taze sürgünleri “Yemlik” ismi altında taze veya pişmiş olarak yenilmektedir.

Yemlik Doğu Anadoluda sevilen ve çok kullanılan bir sebzedir. Bilhassa yumurta ile birlikte pişirilerek yenilir. Yemliğin tıbbi özellikleri Siyah İskorçina kökünün özelliklerine benzer. Haleri damar sertliği, tansiyon yüksekliği, romatizma, böbrek hastalıkları, nıkris ve şeker hastalığına karşı özel bir gıda olarak kullanılmaktadır. Yemlik ancak genç iken (5-6 yapraklı) kullanılır. Kocamış veya çiçek açmış olan bitkiler kullanılmaz.

Türkiyede 40 kadar Scorzonera türü bulunmaktadır. Bunlardan bilhassa aşağıdaki türler sebze olarak kullanılır.

S. mollis Bieb. (Goftigoda): 15-30 cm yükseklikte, kökü silindir biçiminde, sarı çiçekli, çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Gümüşhane bölgesinde Goftigoda ismiyle tanınır ve kökleri yenilir.

S. suberosa C. Koch (Yabani havuç): 5-20 cm

yükseklikte, kökü yumru biçiminde, çiçekleri leylak renkli, çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Kökleri yenilir.

Bu türün kökleri şeklen az çok Euphorbia apios L. (Bırçalık) türünün yumrularına benzer. Bu sonuncunun yumruları ishal ve kusma ile belirlenen zehirlenmeler yapar.

Diğer isimler: Burçalak, Parçalak, Pürçelik (Hamamözü).