Muhtelif Smiiax türlerini {S.febhfuga Kunth, S, mcdica Schlecht. et Cham., 5. ornata Lam. ve di-ğerlerij’nin güneşte veya hafif ateş üzerinde kuru-f^uş kök ve rizomlarıHır Bu türler dikenli ve tır Amerika, Meksr t”:i ‘-e Brezilya’nın bataklık ormanlarında yetişmek tedirler.

1 – Flückiecr, F.-A. ve Hanbury, D.: Histoire des drogues d’origine vegetale 1:363 ve 2: 371, Paris (1878).

Dış görünüş: Genellikle kalem kalınlığında, .üzeri boyuna buruşuklu, grimsi esmer veya sarımtırak kırmızı renkli çubuklar veya parçalar halindedir. Üzerlerinde yan köklerin artıkları azdır. Kokusuz ve hafif acı lezzetlidir.

Halen Avrupa drog piyasasında Honduras, Jamaika ve Veracruz olmak üzere 3 cins saparna bulunmaktadır. Fiyatları hemen hemen birbirine eşittir. .

Bileşim: Nişasta, rezin ve saponin türevleri (sar-

saponin’ler) taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: Terletici, idrar arttırıcı, kuvvet verici ve kan temizleyici özellikleri bulunmaktadır. Eskiden frengiye karşı kullanılırdı. Bugün bu şekildeki kullanılışı terkedilmiştir.

Kullanılış şekli; İnfusyon (% 2-5), günde 3 bardak içilir. Daha yüksek miktarlarda kusma ve ishal yapar.

5. aspera L. (Özdikenİ, Dikenli sarmaşık): 15 m kadar yükselebilen dikenli, tırmanıcı ve kışın yapraklarını dökmeyen bir bitkidir. Yapraklar ok veya mızrak biçiminde, derimsi, kısa saplı, kenarları dikenli. Meyva bir bezelye büyüklüğünde, olgunlukta kırmızı veya siyah renkli ve 3 tohumludur.

Köklerinde nişasta, şekerler, tanen ve bir saponin bulunmaktadır

Bu türün körpe sürgünleri Batı ve Güney Ana-doluda sebze olarak kullanılmaktadır. Genç sürgünler ilkbaharda toplanır ve demetler halinde pazarlarda satılır. Haşlandıktan sonra yumurta ile pişirilerek yenilmektedir.

S. CKcelsa L, (Anadolu saparnası): 20 m kadar bir boya ulaşabilen çok yıllık, dikenü ve tırmanıcı bir bitkidir. Yapraklar yuvarlak veya kısmen kalp biçiminde. Dikensiz veya kenarları küçük dikenli. Meyva 3 tohumlu ve kırmızı renklidir. Anadolu ve Balkanlarda yaygın bir türdür.

(1).

Tohumlarının üzerinde bulunan zar (arillus) “Gıcır” ismiyle tanınan ve elastikiyet vermek için sakız ile birlikte çiğnenen maddeyi verir

KÖrpe sürgünleri İstanbul pazarlarında satılır ve sebze qlarak kullanılır.

. Diğer isimlerr^’Dikenotu, Mehrocan, Melevcan. ÇÖPİÇİNÎ (Radix Chinae ponderosae):

S. chincı L, türünün kurutulmuş rizomlarıdır. Bu tür Çin, Japonya ve Hindistarida yetişen çok yıllık bir bitkidir.

Drog dış yüzü grimsi-ktrmızı ve parlak, iç kısmı ise pembemsi renkli olan, çok sert parçalar halindedir. Kokusuz ve hafif lezzetlidir.

Nişasta, rezin ve saponinler taşımaktadır

Romatizma ve nikriste ağrı dindirici, ekzema ve sifiliste kan temizleyici olarak büyük bir şöhrete sahiptir. Genellikle dekoksiyon (% 5) halinde kullanılır.

Bugün Türkiye’de nadiren bulunan bir drogdur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde çok kullanılan bir ilâç ilkel maddesi idi (2).

._;. Diğer isimler: Çin saparnası.