SAKIZ

Pistacia lentiscus L. var. latifolius Coss. (Syn: P. lentiscus var. chia Duharn.) (Anacardiaceae) türünün dal ve gövdesine yapılan yaralamalar sonucu elde edilen bir rezinadır. Bu tür 10 m kadar yükse-

lebilen ve kışm yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Yapraklar çift tüysü ve 2-4 çift yaprakçıklı. Halen bilhassa Sakız adasında ve İzmirde Çeşme yarımadasının uç kısımlarında yetişmektedir (4).

Dış görünüş: Soluk sarı renkli, kolaylıkla kırıla-bilen parça veya damlalar halindedir. Özel bir kokusu ye tadı bulunmaktadır. Eter ve etanolde kolaylıkla çözünür.’v

Bileşim: Rezin ve uçucu yağ {% 1-2) taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: Eskiden balgam söktürücü olarak kullanılmıştır. Diş etlerini kuvvetlendirmek ve ağız kokusunu yoketmek için çiğnenir. Sığala yağı, zift, çam sakızı ve diğer maddeler ile birlikte Mısırda mumyaların hazırlarım asında kullanılmıştır.

Sanayide yapıştırıcı ve cila verici olarak, organik çözücülerdeki çözeltileri kullanılır.

Türkiyede kullanılan sakızın hemen tümü Yunanistan (Sakız adası)’dan getirilmektedir. Buna karşılık gereksinmemiz olan sakızı elde etmek için sakız veren Pistacia varyetesini Batı Anadoluda yetiştirmek mümkündür. Diğer taraftan Türkiyede bulunan diğer Pistacia türlerinden de sakız elde etmek olanakları araşıtırılmahdır. A.K. Yiğitoğlu 1941yıhnda bu konuda şunları yazmıştır (5):

sakız ihtiyacımızın yurt prmanlarından

karşılanması imkânları mevcuttur. Türkiyede büyük kıymetler kazandıracak olan sakız istihsali üzerinde ormancılığımızın durması lâzımdır”.

Diğer isimler: Damla sakızı, Mezeke sakızı, Mesteki, Sakızlık.