Ayrılmış Retina

Orta yaş ve yaşlı insanlar, ayrılmış retinaya daha çok açıktırlar. Miyopluk, ayrılma riskini daha yükseltir zira, göz küresinin şekli zaten uzamıştır ve retina üzerinde baskı yaratır. Kataraktın alınması da retina ayrılması riskini arttırır.

Semptomlar

Işık parlamaları ve dalgalan­malar, görme alanınızdan geçen benekler en erken belirtilerdir. Ne var ki tüm bu belirtiler retina ayrıl­ması olmasa da oluşabilir. Diğer belirtiler (semptomlar) ise, daha çok görme alanınızda asılı duran bir perde gibi, bir tarafta görme azalmasıdır. Maküla (merkezi net görmeden sorumlu alan) ayrılırsa, merkezi görme hızla azalır.

retina

Tedavi Seçenekleri

Bozulmanın erken safhasında yapılan retina tedavileri, görmede çok iyi bir düzelme sağlar. Bir göz dibi göreci ve büyütülmüş göz  bebeği ile yapılan adamakıllı bir muayene ile, ayrıl­manın boyutu ve her deliğin yeri tespit edilir.

Ayrılmanın ciddiyetine göre birçok cerrahi yöntem kullanıla­bilir. Amaç, retinadaki her türlü yırtığı onarmak ve tekrar etmesini önlemektir. Ayrılamaya henüz yol açmamış olan delikler kriyoterapi (dondurularak yapılan tedavi) denilen ve yaralı dokuya şekil veren, dondurulmuş miller uygula­narak ve açıklıklar yapıştırılarak onarılabilir. Lazer fotokoagülasyon da aynı amaçla uygulanabilir. Her iki yöntem de doktor muayene­nesinde, lokal anestezi kullanılarak gerçekleştirilebilir.

Retina, damar katmanından ileri doğru itilmeye başladıysa ve açıklık sıvıyla dolduysa durum, gözakı bükülmesi (Skleral büküm) denilen bir uygulamayı gerek­tirebilir. Burada, sıvıyı tahliye etmek için bir delik açılır ve retina yeniden gözakına doğru geri çekilir. Pnömomeksi adı verilen yeni bir teknikle, vitrea çukuruna hava enjekte edilir ve böylece retina damar katmanına sıkıştırılır.

Bazı karışık vakalar vitrektomi (saydam tabakanın alınması) gerektirir. Bu hassas ameliyat sırasında, gözün ön ve arka kısım­larından jel parçaları kesilir ve dışarı vakumlanır. Vücut kendi saydam sıvısını yerine koyamaya­cağından, tuzlu bir solüsyon ya da daha başka bir madde kalıcı olarak derç edilir.

Ameliyat, ayrılma tamamlan­madan yapılırsa, görme normale döner. Ne var ki, merkezi görmeyi etkileyen ilerlemiş vakalarda, bulanık görmeye devam edebilir­siniz. Nüksetmesini önlemek için göz doktorunuza düzenli olarak kontrola gitmeniz esastır.

HATALI TEDAVİ

Hatalı tedavi vakalarını azaltmak için şöyle bir reçete sunulabilir: Aşırı risk yönetim programı uygulamak (özellikle hastane içinde), sağlık hizmetleri sunan şahıslar ile hastalar arasındaki şahsi temas imkanlarını artırmak, ve hasta-doktor münasebeti ortaya çıktığı anda, anlaşmazlık çarelerinin de benimsenmesi gibi hususlar.

Doktor, hastasının iatrojenik bir hata sonucu zarar gördüğünü anladığı zaman, yapacağı en iyi iş oluşan durumu derhal ve sade bir lisanla hastaya söylenmektir. Bu izahatı yaparken “gerçeklerden” sapmamak, şahsi kanaatleri veya kanuni neticeleri izahata dahil etmemelidir. Bu konuşmanın vuku bulduğunun belgelenmesi son derece önemlidir. Çünkü, zaman aşımı süresi çoğu yargılarda, “hastaya hata hakkında bilgi verildiğinde”, aksi halden, yani “olay hastanın keşfine bırakıldığında”, çok daha kısadır.

ÇİRİŞ KÖKÜ

Eremurus specîabilis Bieb. (Liliaceae) türünün kurutulmuş kökleridir. Bu tür 100-200 cm yükseklikte, rozet yapraklı, tüysüz, sarı çiçekli, çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Kökler parmak biçiminde şişkin ve sarı renklidir. Doğu ve Güney Anadolu dağlarında yetişmektedir. Bol olarak bulunduğu yerlere “çirişlik” denir.

Çirişotu’ nun yaprakları sarardıktan sonra (Ağustos) kökleri topraktan çıkartılır ve güneşe serilerek, kemik sertliği alıncaya kadar, kurutulur.

Kurutulan kökler (Resim: 33) su değirmenlerinde toz edilir ve ihtiyaç bölgelerine toz halinde yollanır.

Ticaret merkezi İstanbul’dur. Arap ülkelerine de dışsatım yapılmaktadır.

XVII. yüzyıl ortalarında İstanbul piyasasında Divriği çirişi, Kayseri çirişi ve Bursa çirişi olmak üzere 3 cins çiriş bulunuyordu. Bunlar içinde en değerli olanı Divriği çirişi idi (1).

Dış görünüşü: Açık esmer renkli, kokusuz ve tadsız bir tozdur. Suda çözünmez.

Bileşim: Müsilaj, glikoz ve fruktoz’dan yapılmış bir oligosakkarit taşımaktadır (2).

Çiriş ticarette genellikle alçı ile tağşiş edilmiş halde bulunmaktadır. Bu nedenle piyasada satılan çirişlerde kül miktarı % 37-51 arasında değişmektedir. Saf çirişte kül miktarı ise % 4 civarındadır (2). Bu durum piyasada satılan çirişlerin yaklaşık yan yarıya alçı ile karıştırıldıklarını göstermektedir.

Etki ve kullanılış: Eskiden kökten hazırlanan merhemler,bilhassa Arap hekimler tarafından, uyuz ve frengi tedavisinde kullanılırdı. Halen çirişin su ile karıştırılması ile elde edilen hamur yapıştırıcı madde (bilhassa ayakkabı ve kesekâğıdı yapımında) ve ihram üretiminde kullanılan yün ipliğine apre vermek için kullanılmaktadır.

Genç yaprakları, pişirildikten sonra, Doğu Anadolu’nun bazı bölgelerinde (Göksün, Tercan gibi) sebze olarak yenmektedir. J

Genç rozet yaprakları Erzurum pazarlarında Gu-lik veya Gülük adı altında satılır ve pişirilerek sebze olarak yenir.

Çiriş, sarısabır ve limon tuzu (tartrik asit; sitrik asit veya limon suyu) karıştırılması ve su ile hamur yapılması ile elde edilen karışım 4-5 mm kalınlık ve 10-15 cm uzunlukta çubuklar haline getirilip kurutulduktan sonra aktarlarda “Çiriş” ismi altında satılmaktadır.

tahriş edici özelliğinden ileri gelmektedir.

Çiriş çubukları bugün de İstanbul aktarlarında satılmaktadır’

Diğer isimler: Gulik, Gülük, Sarı çiriş.

Asphodelus aestivus Brot. (Syn: A. microcarpus Viv.): 100-150 cm yükseklikte, rozet yapraklı, beyaz veya pembemsi renkli çiçekleri olan, çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Kökler parmak biçiminde, şişmiş ve yumru görünümü almıştır. Anadoluda oldukça yaygın bir türdür.

Kökleri (Radix Asphodeli)’nin tedavide kullanılışı eski yazarlar (Dİoskorides, ibn Baylar gibi), tarafından tarif edilmiştir. Bir zamanlar bu türün köklerinin toz edilmesi ile elde edilen drog “Çiriş” yerine kullanılmıştır.

Müsilaj ve glikoz ve fruktoz’dan yapılmış bir’ oligosakkarit taşır (3). Nişasta ve dekstrin bulunmaz.

Kök yumruları, yontmataş döneminden beri (yaklaşık M.Ö.50.000 yıllan), Anadolu halkı tarafından gıda olarak kullanılmaktadır.

Dahilen idrar arttırıcı olarak etkilidir. İslâm tababetinde, merhem halinde, haricen yara tedavisinde kullanılmıştır

Adana bölgesinde yetişen bitkilerin kökleri kullanılarak biyogaz elde edilebileceği gösterilmiştir (4).

Diğer isimler: Beyaz çiriş, Yalancı çiriş.

Orşit

testisltihaboritte1

Belirtileri, yüksek ateşle birlikte, etkilenmiş testiste şişlik ve ağrı olarak ortaya çıkar. Orşit her iki testiste de varsa, iltihap ve enfeksiyon cinsel üretkenliğe hasar verebilir.

Orşit belirtileriniz varsa, mümkün olan en kısa zamanda doktorunuza başvurun. Dokto­runuz haya kesenizi ya da testis torbanızı ve prostatınızı muayene edip, iltihabın nedenini bulmak için idrarınızdan bir örnek alabilir. Eğer orşit, bakteriyel bir enfeksi­yondan kaynaklanıyorsa, doktorunuz bir antibiyotik verecektir. Kabakulağa bağlı orşit tedavisinde ağrı için ilaç, haya kesesindeki şişliği gidermek için de buz torbalan kullanılabilir.