Mutasyon örnekleri özellikle zararlı kimyasal maddelerin her geçen gün yaşam alanımız olan dünyayı kirletmeye devam etmesinden dolayı karşımıza çıkmaya devam ediyor. Mutasyon, hücrenin kalıtsal özelliklerini taşımayı sağlayan DNA sisteminde bozulmaların meydana gelmesi olayıdır. Mutasyon genel olarak ani sıcaklık değişimleri, radyasyon ve ultraviyole ışınlar gibi dış etkenler tesiriyle meydana gelmektedir.

DNA sarmalında yer alan moleküler mutasyona neden olan etkilerin meydana gelmesiyle birlikte yer değiştirmeye başlar. DNA sarmalında meydana gelen bu kopmalar da kalıtsal yapının zarar görmesine neden olur. Özellikle protein ve enzim yapısında ciddi değişimler meydana gelmektedir. Mutasyonun meydana gelmesine çeşitli maddeler neden olmaktadır. Bilim dünyasında mutasyona sebep olan bu maddelere mutajen madde denilmektedir. Ayrıca mutasyona neden olan genin doğru tespit edilip sınıflandırılabilmesi adına da değişime uğrayan genlere mutant gen adı verilmektedir.

Meydana gelen mutasyonların sadece mutasyonun meydana geldiği canlıyı etkilediği düşünülür ancak durum aslında böyle değildir. Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyon doğacak olan yavrulara da kalıtsal sorunların taşınmasına neden olmaktadır. Örneğin kısa zaman önce Japonya’da meydana gelen nükleer tesis patlamasından sonda çok sayıda 4 kulaklı tavşanın dünyaya geldiği görülmüştür. Bu durum meydana gelen mutasyonun üreme hücrelerinin de değişmesine neden olduğunun bariz bir göstergesidir.

DNA içerisinde atalarımızdan gelen kalıtsal özellikler yer almaktadır. DNA içerisinde kalıtsal özellikleri taşıyan bu moleküller sayesinde bir nesil kalıtsal bilgiler bireylerden bireylere aktarılmaktadır. Ayrıca bu genler üreme hücrelerinde de yer aldığından canlılığın devamı için DNA büyük önem arz etmektedir. DNA sarmalında meydana gelen tahribat çeşitli uygulamalar ile düzeltilebilir ancak meydana gelen mutasyonların büyük bölümü kalıcı değişimlere sebep olmaktadır. Yani yaşanan mutasyonların maalesef teknik açıdan çözümü bulunmuyor diyebiliriz.

Mutasyon Çeşitleri

Bilim dünyasında meydana gelen mutasyonlar gen mutasyonları ve kromozom mutasyonları olarak iki başlık altında incelenmektedir. Bilim dünyasında en çok üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonlardan korkulmaktadır. Bu durumun temel sebebi üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonun hiçbir şekilde telafisinin olmamasıdır. Yani bir canlının üreme hücrelerinde mutasyon meydana gelirse, kalıtsal özellikler tamamen değişecektir. Uzmanlar özellikle mitoz bölünme evreleri sırasında meydana gelen mutasyonların ciddi zararlara yol açtığını belirtmektedir.

Gen Mutasyonları

Bu mutasyon türünde kromozomlarda herhangi bir değişiklik olmaz. DNS sarmalının bir bölümünde meydana gelen doğal değişimlere gen mutasyonu adı verilmektedir. Gen mutasyonlarında meydana gelen tahribat ciddi boyutlarda değil ise alanında uzman kişiler tarafından yapılan müdahaleler sonucunda mutasyonun etkileri tamamen ortadan kaldırılabilir.
Gen mutasyonları genelde radyasyon gibi etkiler ile ortaya çıksa da bazen gen uzmanlarının DNA sarmalına bilinçli ya da bilinçsiz olarak müdahale etmesi sonucunda da meydana gelebilmektedir. Gen mutasyonu çoğu zaman korkulan bir mutasyon türü olarak görülmese de üreme hücrelerinde meydana gelmesi durumunda canlı üreme özelliğini tamamen kaybedebilir ya da bozuk kalıtsal özelliklerin yeni canlıya taşınmasına neden olabilir. Bu sorunun ortadan kaldırılması adına gen transferi çalışmaları yapılsa da günümüzde başarılı bir çalışma ortaya henüz koyulamamıştır.

Kromozom Mutasyonları

Mayoz ve mitoz bölünme sırasında meydana gelen kromozom tahribatına kromozom mutasyonu denilmektedir. Her zaman kromozomun tahrip olma şartı aranmaz. Bazı durumlarda kromozomlarda kopma meydana gelmesi ya da yer değiştirmenin gözlemlenmesi de kromozom mutasyonunun meydana gelmesine neden olmaktadır.
Kromozom sayısının değişmesi çok farklı hücrelerin meydana gelmesine neden olmaktadır. Down Sendromu, Edward Sendromu gibi rahatsızlıkların temel sebebi kromozom mutasyonunun meydana gelmesinden kaynaklanmaktadır. Bu mutasyon türü en çok korkulan mutasyon türlerinden birisidir. Bu durumun temel sebebi kromozomlarda meydana gelen değişimin kalıcı olması ve sorunların yeni doğan bireylere aktarılmasıdır.

Mutasyonu faydalı hale getirmeye çalışan uzmanlar özellikle doğaya zarar veren canlıların faydalı birer canlılar olması adına bu canlıların üreme genlerinde oynamalar yapmaktadır. Özellikle Afrika kıtasında yer alan ülkelerin büyük bir sorunu olan sivrisinekler üzerinde ciddi çalışmalar yapılmış olsa da henüz olumlu bir sonuç alınamadığı bilinmektedir.