Ne Kadar Egzersize İhtiyacım Var?

Bu asgari seviyeye ulaşmak için, koşmak, bisiklete binmek, yüzmek veya daha fazla efor sarfettiren egzer­sizler yapmak zorunda değilsiniz, ancak ne kadar yoğun ve uzun süreli egzersiz yaparsanız o kadar iyidir.
Yoğunluk bakımından (en alt düzeyde değil de) en üst düzeyde olan bir egzersiz programı, sizi, en üst düzey kalp atış hızınızın %55 ila %85’ine ulaştırır. Bu aralığa genel­likle “hedef kalp atış hızı” dilimi denir.

Egzersiz yapmaya yeni başlıyorsanız, kalp atış hızınızı gösteren sayı, bu aralığın en alt bölgesinde olacaktır; zindelik düzeyiniz arttıkça, daha yukarılara doğru ilerleye­bilirsiniz.

Hedef Kalp Atış Hızı Dilimi

Kalp atış hızınızı ölçmek için, yoğun bir egzersizden sonra, bileğinizden veya boynunuzdan nabzınızı bulun ve 10 saniyelik bir süre içerisinde nabzınızın kaç kere attığını sayın. Dakika başına düşen kalp atış hızınızı hesaplamak için, bu sayıyı 6 ile çarpın.

Hedef kalp atış hızı diliminizi belirlemek için:

1- Yaşınızı 220’den çıkarın. Bulduğunuz sayı, tahmini en yüksek kalp atış hızınızı gösterir.

2- Tahmini en yüksek kalp atış hızınızı (1. şıkta ulaştığınız sayı) 0,55 ile çarpın. Bulduğunuz sayı, kalp atış hızı aralı­ğınızın en alt düzeyini gösterir.

3- Tahmini en yüksek kalp atış hızınızı (1. şıkta ulaştığınız sayı) 0,85 ile çarpın. Bulduğunuz sayı, kalp atış hızı aralı­ğınızın en üst düzeyini gösterir.

Örneğin, 40 yaşındaysanız, tahmini en yüksek kalp atış hızınız, 220 – 40 = 180’dir. Bu nedenle, kalp atış hızı aralığınızın alt düzeyi 180 x 0,55 (yani dakikada 99 atış) ve üst düzeyi de, 180 x 0,85 (yani dakikada 153 atış) olarak hesaplanır.

Egzersiz, Hastalıklara Karşı Nasıl Koruma Sağlar?

Daha güçlü bir kalp:

Kalbiniz güç kazanır. Diğer tüm kaslar gibi, kalbinizin kas lifleri de egzersiz­le güçlenir ve vücudunuza daha etkili bir biçimde daha fazla kan pompalayabilir hale gelirler.

Daha İyi Kolesterol Düzeyleri:

Zararlı LDL kolesterolü düzeyi düşerken yararlı HDL kolesterolü düzeyleri artar.

Daha Güçlü Akciğerler:

Akciğer­leriniz, oksijeni alıp daha etkili bir biçimde kullanacak hale gelir ve böylece, nefes alıp verme kapasite­niz zaman içinde artar.

Daha Güçlü Kemikler ve Kaslar:

Eklemleriniz daha esnek bir hal alır; kaslarınız ve kemikleriniz güçlenir. Kemikleri güçlendirmek, özellikle de, düşük estrojen seviyelerinin kemik erimesine yol açabileceği menopoz dönemine girmiş kadınlar için önemlidir.

Düşük Kan Basıncı:

Kan basıncı­nız düşer ve bu da, kalp hastalıkla­rı, inme ve diğer ciddi rahatsızlıkla­ra yakalanma riskinizi azaltır.

Kansere Karşı Koruma:

Bazı bilim insanları, egzersizin aynı zamanda, her ikisi de yüksek estrojen seviyeleri ile bağlantılı olan, endometriyal kanser ve meme kanseri riskini azaltmaya da yar­dımcı olabileceğine inanmaktadır. Yağ hücreleri estrojen ürettiğinden, egzersizin, vücuttaki yağ miktarını azaltmak suretiyle, bu kanser tür­lerine yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olması mümkündür.

40 yaşın üstündeki kişiler arasında oldukça yaygın olan tip 2 diyabete  yakalanma riskinizi de pekala azaltabilirsiniz. En fazla risk altında olan kişiler, az da olsa kilolu olan­lar, ailesinde şeker hastalığı olanlar, düzenli egzersiz yapmayanlar, İs­panyol asıllılar ve Kızılderililer’dir. Tip 2 diyabette, hücreler, vücu­dun enerjiyi kullanmasına yardım eden hormon olan insüline karşı direnç geliştirir. Düzenli egzersiz, kas hücrelerinin, şekeri kan dola­şımından alıp enerji üretimi için daha etkili bir biçimde kullanması­na yardımcı olur.

İştahı Köreltir:

Birçokları, egzersi­zin iştah açtığına inansa da, egzersiz bazen iştahı köreltir ve bu da kilonuzu kontrol altında tutmanıza yardımcı olur.

Başlamak

Bir süredir hareketsizseniz, bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışın. Egzersiz yapmaya, kaslarınızın ve eklemleri­nizin daha ileri düzey egzersizlere alışmasına fırsat tanıyacak kadar hafif hareketlerle başlayın. Zaman içinde, çalışmanızın uzunluğunu ve yoğunluğunu artırın.

Yaralanmaların ve kas incinme­lerinin önüne geçmek için, egzer­size başlamadan önce ve egzersiz bitiminde, 5-10 dakika boyunca,  esneme hareketlerini uygulayarak esneyin ve yavaş bir tempoda yürüyün. Haftada üç kez 20’şer dakika ile başlayarak, egzer­siz programınızı gittikçe geliştirin.

Hafif tempolu yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi, hafif ağırlıklar kal­dırmak da, başlangıç için düşük etkili, iyi egzersizlerdir. Daha formda hissettikçe, daha zorlayıcı, daha sık ve daha uzun süreli egzersiz yaparak, elde ettiğiniz faydayı artırın.

Egzersiz Türleri

Aerobik egzersizler, kasla­rınıza daha fazla oksijen gitmesi için, kalp atışlarınızı ve nefes alıp verişinizi hızlandırarak, kalbinizi ve akciğerlerinizi düzenler. Genel kardiyovasküler sağlığınızı iyileştir­mesinin yanısıra, aerobik egzersiz aynı zamanda, kemikleriniz ve kaslarınız için de faydalıdır. Aero­bik hareketler, jogging (tempolu ve yavaş koşu), hafif tempolu yü­rüyüş, bisiklet, dans, yüzme, kürek ve merdiven çıkma gibi aktiviteleri içerir.

Kalp atışınız dinlenme düzeyi­nin üzerine çıkacak şekilde egzer­siz yaptığınız her seferde, kalbiniz ve akciğerleriniz için fayda sağla­nır. Azami faydaya ulaşmak için, hedef kalp atış hızınızı  yakalamaya yetecek kadar efor sarfederek, haftanın en az 5 günü, günde en az 30 dakika bazı aero­bik egzersizleri uygulayın.

Esneklik egzersizleri, kas gruplarını esnetir ve vücudunuzun daha kontrollü ve esnek bir hale gelmesine yardımcı olabilir. Esnek­lik egzersizleri, ısınma ve gevşeme esnasında uygulanabilir. Diğer egzersiz türleri esnasında veya son çalışmanızdan bu yana gerilmiş olan kaslarınızı gevşetmeye yarar. Esneklik egzersizleri, kaslarınızın egzersizden sonra normale dönme yeterliğini artırır.

Nazikçe ve yavaşça uygulan­dıklarında, esneklik egzersizleri, kas incinmeleri gibi yaralanmaların önüne geçmenizi sağlar.

Bazı insanlar, yaş ilerledikçe esnekliklerini korumakta güçlük çekerler. Esnekliğinizi korumak, günlük çalışmalarınızı, bir yerinizi zedelemeden yapabilme gücünüzü ve kabiliyetinizi sürekli kılmanıza yardımcı olur. Yoga, esneklik eg­zersizlerinin bir türüdür.

Kuvvet egzersizleri, aynı zamanda direnç egzersizleri olarak da adlandırılır ve kemik yoğunlu­ğunu muhafaza eder, kas hacmini büyütür, güç ve dengeyi gelişti­rir. Kuvvet egzersizleri, kas grup­larını, belli bir derecede dirence karşı çalıştırmayı kapsar.

Bu egzersiz türü, kasların uzunluğunun gerçekten değiştiği, ağırlık kaldırma tarzı aktivitelerde olduğu gibi dinamik (aktif) olabi­lir. Ya da, kasların, kısalmaksızın daraldığı ve vücudun bir bölümü­nü, diğer bir bölümünün hareketi­ne karşı direnç gösterebilmek için kullanarak, biraz gerildiği tarzda aktivitelerde olduğu gibi izometrik (pasif) olabilir.

Yaşlandıkça kas miktarımız kü­çülmeye başlar. Haftada üç ila dört kez, 20 ila 30 dakika ağırlık kaldı­rarak (maksimum kapasiteniz – bir dizide sekiz kere kaldırabileceğiniz maksimum ağırlık miktarı – kadar) kaslar tazelenebilir.

Kuvvet egzersizleri, yaşlılar dahil her yaştan insan için yarar­lıdır. Ağır yiyecek kutuları kaldırarak başlayın ve 225 ila 450 gramlık artışlarla, kaldır­dığınız ağırlık miktarını giderek yükseltin. Üzerlerine fazladan ağır­lık ekleyebileceğiniz, bilek ve kol kaslarını çalıştırmak üzere tasarlan­mış ağırlık aletleri uygun olabilir. Kaslarınızın egzersiz aralarında normale dönebilmesi için, ağırlık kaldırma egzersizlerini 1-2’şer gün arayla yapın.

Sıvı Dengesini Korumak

Egzersiz yapmaya başlamadan önce ve egzersiz bittikten sonra, sıvı tüke­timinizi artınn. Çalışmadan en az 30 dakika önce bir ya da iki bardak su için. Vücudunuz, özellikle de sıcak havalarda düzgün çalışabilmek için suya gereksinim duyar.

Su, sıvı kaybını gidermek için birebirdir; çoğu kişinin spor esna­sında kullanılan özel içeceklere ih­tiyacı yoktur. Kafein içeren kahve, çay ve kola gibi içeceklerden uzak durun; kafeinin (tıpkı alkol gibi), diüretik -idrar söktürücü- etkisi vardır; ürin oluşumunu artırarak sıvı kaybını fazlalaştırır.

İşyerinizde Egzersiz

– Elektronik postayı kullanmayın

İş arkadaşlarınızla birebir konuşmak varken neden klavyeyi kullanıyorsunuz. Bir iş arkadaşınıza bir şey söylemeniz gerekiyorsa mail göndermek yerine, mesajınızı kendiniz götürün. Masadan kalkıp her attığınız adım vücudunuz için bir kazanç olacaktır, bunu kesinlikle unutmamalısınız. Hem sorunlarınızı daha etkili şekilde çözersiniz, hem de yağ yakmış olursunuz.

egzersiz– Dik oturun

Dik oturduğunuzda daha profesyonel bir görüntü oluşturursunuz, böylelikle ideal bir sırt hareketi de yapmış olursunuz. Dik durmayı sağlayan kas grupları karın ve alt sırt kaslarıdır, yani her dik oturuşunuzda onlar da çalışmış oluyor. Artık iki büklüm oturmaktan vazgeçmelisiniz!

– Her boş anı değerlendirin

Bilgisayarın düğmesine basıp açılmasını mı bekliyorsunuz ya da faks sinyali verip sayfanın elinize geçmesini mi? Öyleyse bu boş anları kendi yararınıza değerlendirebilirsiniz. Bacaklarınızı gergin tutun, sonra parmak ucunuzda kalkın. Bu iniş kalkışları birkaç kez tekrarlayın.

– Fıkır fıkır olun

Araştırmalara göre hareketli yerinde duramayan kişiler durgun hareketsiz kişilere göre günde 4200 kilojul daha fazla harcarlar. Ayaklarınızı sallayın, ellerinizle masaya vurup ritm tutun, sakız çiğneyin. Unutmayın, vücudunuzun çalışmasını sağlayan en ufak bir hareket sizin için bir kazançtır, hem de efor harcamadan.

– Ofis koşusu yapın

Kahvenizi ofisin mutfağından mı alıyorsunuz, öyleyse bir değişiklik yapın mesafeyi uzatın ve caddenin karşısındaki pastaneden getirin. Günde üç kez dışarı çıkıp kahvenizi getirmek 420 kilojul ekstra enerji harcamanızı sağlar. Hem yürüyüş yapmış olacaksınız, hem de açık havanın beyninize olan olumlu etkilerini almış olacaksınız.

– Merdiven kullanma alışkanlığı kazanın

– Telefondayken kalça egzersizi yapın

– Ayakta durun

Not alırken, telefonla konuşurken, otobüs beklerken ayakta durursanız, yüzde 5 daha fazla enerji harcamış olursunuz.

Egzersiz ve İyileşme

29763

Yatalak bir insan ağırlık kaldıramayabilir ama kollarını ve bacak­larını gerebilir, ayağını esnetebilir ve boynunu çevirebilir. Tekerlekli sandalyeye bağımlı ya da felçten iyileşmeye çalışan yaşlılar için, çok sayıda video egzersiz programı satıl­maktadır. Fiziksel kondisyonunu önemli ölçüde yitirmiş, ya da felç gibi özel sakatlıktan olan insanlar, bir fizyoterapisde birlikte çalış­manın yararını görebileceklerdir. Bu hizmetin sigorta tarafından karşı­lanması için, hastanın doktorunun yönlendirmesi gerekmektedir.

Yatalak ya da nekahet döneminde olan insanlar için zihinsel meşguliyet sağlamak da çok önemlidir. Bakıcı olarak, kütüp­haneden video teypler ve kitaplar almaya ya da bakımını üstlendiğiniz kişinin yapmaktan zevk alacağı hobi veya el sanatları projeleri edinmeye çalışın. Oyunlar, müzik ve banda alınmış kitaplar yatakta geçirilen uzun saatlerde aklı meşgul etmeye yarayabilir. Hasta yeterince iyileş­tiğinde, arkadaşlarının, komşula­rının ve çocuklarının kısa ziyaretler yapmasını sağlayın.