Etiket: diş otu

YALANCI DİŞOTU MEYVASI

1 – Atadernır, S. R.: Yerli tıbbi müstahzarlar 46, Konya (1947).

2- Başer, K. H.C.: 60 yıliık bir Türk bitkisel ilacı Lityazol Cemil, Tıbbi ve Aromatik Bitkisel BüU. (7-8): 13 (1993).

3  – Baytop, T.: Laboratuvar “dan Fabrikaya 96, İstanbul (1997).

4 – Ceylan. A. ve Aydem, N.: Ammi visnaga (L) Lam. üzerinde bir inceleme – Bitki 2 (2): 178 (1975).

5  – Baytop, T.: Ammi visnaga (Dişotu) bitkisinin meyvaları üzerinde araştırmalar – İstanbul Üniv. Tıp Fak. Mecm. 23: 703

(İ961),

6  – Baytop, T.: Ammi visnaga Lam. meyvalanndan elde edilen hulâsaların yer solucanları üzerindeki tesirleri  Fol. Farm.

32(1949).

gın bir bitkidir. Meyva zamanında çiçek durumu saplarının kalınlaşmaması ve demet halinde bir araya gelmemesi ile A. visnaga türünden kolaylıkla ayrılabilir.

Sabit yağ, acı madde, rezin ve furokumarin türevleri (% 1) taşır. Eski Mısırlılar döneminden beri gaz söktüriicü ve iştah açıcı olarak tanınan bir drog-dur. Tohumlardan hazırlanan infusyon (% 5) günde 2-3 bardak içilir.

Furokumarin türevlerinin bazı deri hastalıklarının (sedef hastalığı gibi) tedavisinde yararlı olduğu saptanmıştır (1

DIŞOTU MEYVASI

Ammi visnaga (L.) Lam. (Umbelliferae) türünün kurutulmuş olgun meyvalarıdır. Bu tür 40-100 cm yükseklikte, tüysüz, parçalı yapraklı, beyaz çiçekli, bir yıllık ve otsu bir bitkidir (Resim: 7). Yakın Doğu ülkeleri ve Türkiyede yabani olarak bol miktarda bulunur. Memleketimizde yetiştirilmesi de kolaylıkla mümkündür (4).

Dış görünüş: 2 mm kadar uzunlukta, sivri oval biçimli, esmer renkli ve ekseriya iki parçaya ayriL mış tanelerdir,, pzel ve kuvvetli bir kokusu ve acunsı bir lezzeti vardır.

Bileşim: &abİt yağ (% 20), rezin ve kromon tü revleri (visnagin, kellin vs.) taşımaktadır. Türkiyede yetişen bitkilerin meyvalanndaki kellin miktarı % 1.10-1.68 arasında değişmektedir (5).

Etki ve kullanılış: Asırlardan beri. Yakın Doğu ülkelerinde, mesane taşlarını düşürmek için kullanılan bir drogdur. Mısırlı araştırıcılar sayesinde kalp damarlarını genişletici bir etkisinin de olduğu ortaya çıkartılmıştır. Drogun idrar arttırıcı, öksürük kesici, gaz söktürücü, taş ve kurt düşürücü etkileri vardır (6). Kellin spazmları çözücü bir özelliğe sahiptir. Meyva durumunun sapları Orta ve Yakın Doğu ülkelerinde diş temizliği için kürdan, olarak kullanılır. Bitkinin ismi de bu kullanılış ile ilgilidir.

Kullanılış şekli: İnfusyon veya dekoksiyoıi (% 5-10), günde 2-3 bardak içilir. Kellin ağız yolu veya adele içine zerk suretiyle kullanılır. Bazı yan etkilerinin bulunması nedeniyle, halen kalp; damarları spazmlarına karşı kullanılışı azalmış tır.

Diğer isimler: Dişhilâli, Hıltan, Kıîır, Ko|hî (Muğla), Kürdanotu, Mısrranasönu.