SALEP YUMRUSU

Değişik Orchis, Ophrys, Dactylorhiza ve diğer cinslere ait türlerin (Orchidaceae) çiçek açma mevsiminde toplanıp, haşlandıktan sonra güneşte kurutulmuş yumrularıdır. Salep elde edilen türler yum-rulu, çiçekleri böcek biçiminde, çok yıllık otsu bitkilerdir (Resim; 59). Bilhassa kireçli topraklarda yetişirler.

Salep Anadoluda genellikle yumrusu toparlak olan türlerden (Orchis ve Ophrys türleri) elde edilmekte ise de Doğu Anadoluda yumrusu dallı olan türlerden (Dactylorhiza türleri) de yararlanılmaktadır. Salep elde etmek için Muğla bölgesinde biltıassa Orchis anatolica Boiss, ve O. italica Poiret, Kastamonu bölgesinde ise O. mascula L. ve O. purpurea Hudson türlerinin yumruları toplanmaktadır (4-7).

! – Yazıuoğlu, T.: Türkiyenin nebatî yağ zenginliği. Türkiyenin yağ, tohum ve meyvelerile nebati yağlan üzerinde tecrubi arttırmalar – Ankara Y. Zir. Enst. Derg. 2: 68ü (1945).

2 – Yazıcıoğlu, T.: Eine Studie über dic Zusammensetzııng der Früchte der türkischen Pıstazienarten-Zeit, Fette und Seifen 52:

89 (1950).

3  – Ayfer, M: aynı yayın.

4 – Büytop. T. ve Sezik, E.: Türk salep çeşitleri üzerinde araştırmalar – İstanbul Ecz. Fak. Mecm. 4; 61 (1968).

5  – Baytop, T.: Çayır salebinin menşei – İstanbul Ecz. Fak. Mecm. 4: 69 (1968).

6  – Sczik. E.: Türkiye’de Orchidaceae familyası – IV. Bitkisel İlâç Hammaddeleri Toplantısı, bildiriler 77, Eskişehir (1983).

7 -. Sezik, E.: Orkidelerimiz 141, İstanbul (1984).


İstanbul piyasasında hakiki salep yanında aşağıdaki isimler altındaki maddeler de satılmakta ve salep yerine kullanılmaktadır.

Sun’i salep: Beyaz renkli ve çok ince bir tozdur. Nişasta ve kristal taşımaz. Suda kolaylıkla şişerek müsüajımsı bir kitle vermektedir. Avrupadan (Almanya) ithal edilmektedir. Eczacılık sanayiinde stabilizatör olarak kullanılan bir bileşiktir.