İlkyardım gerektiren durumlarda öncelikle hastayı rahat ettirmek gereklidir oysaki toplumumuzda bu konuda doğru bilinen yanlışlar çoğunlukla yaralanmaların ötesinde hastaya daha fazla zarar vermektedir. En bilinen yanlış müdahaleler; böcek sokmalarında yaranın emilmesi ya da epilepsi nöbeti geçiren hastaya soğan koklatılmasının faydası değil daha çok zararı var ve uzmanlar bu konuda ciddi olarak uyarırken bazı önerilerde de bulunuyorlar.
İlk yardımda paniğe kapılmak yardıma engel olur;
Acil bir durumda stresin etkisiyle paniğe kapılmak ilk yardımda bulunacak kişinin doğru müdahalede bulunmasına engeldir. Sakin olunmalı ve doğru bilinen müdahale uygulanmalıdır.
Bayılma; kısa süreli bilinç kaybına sebep olur!
Kısa süreli bilinç kaybının sebebi kan basıncındaki düşüş, havasızlık, büyük üzüntü duymak veya aşırı sevinmek ve açlık olabilir. Baygın durumdaki hastanın ilk olarak nabız ve solunumu kontrol edilmeli, düzenli ise hasta sırt üzeri yatırılıp ayakları yükseltilir ve hareketsiz yatması sağlanır. Kıyafetleri gevşetilir, kalabalık ve kapalı bir yerde ise sakin ve açık bir alana alınır, kendine gelmesi beklenir şayet hasta kendine gelmiyorsa sağlık ekiplerine haber verilmeli ve özenle hastaneye yetiştirilmesi sağlanmalıdır.
Epilepsi nöbeti geçiren hastaya soğan koklatmanın hiçbir faydası yok!
Nöbet geçiren epilepsi hastaları kasılmalar ile kendilerine zarar verebilirler, öncelikle etrafında varsa tehlikeli cisimler uzaklaştırılır, başını çarpabilir buna engel olunmalı, dişlerinin arasına mendil ya da bez parçası konularak dilini ısırması da engellenebilir. Baygınlık ya da nöbet geçiren kişilere kesinlikle kolonya ya da soğan koklatılmamalı, hastanın nefes alması engellenmiş olur. Genellikle epilepsi nöbetleri bir kaç dakika içinde durrur o yüzden beklemeli ve sağlık ekiplerine haber verilmelidir.
Kırıklarda, kırık ucu açıktaysa steril bir bezle yaranın üzeri kapanmalıdır!
Kırıklarda yaralanma hastanın kolu yada bacağı belki de omurgada ise kesinlikle hareket ettirilmemelidir. Yaralanmalarda çıkıntı olmamış ve kemiklerde şekil bozukluğu yoksa burkulma ya da kırık olduğunu anlamak zor olabilir, yine de hastayı kımıldatmamak gereklidir. Eğer kemik ucu dışarıda ise steril bez ile yarayı kapatmalı ve en kısa sürede hasta mümkün olduğunca az hareket ettirilerek sağlık merkezine ulaştırılmalıdır.
Zehirli böcek ya da yılan sokmalarında, yarayı emmek doğru değildir!
Yaz aylarında sıkça karşılaşılan bir durumdur böcek ya da yılan ısırmaları ve zehirli olup olmadığı da bilinemez. Öncelikle yaranın yıkanması, alkol ve batticon gibi antiseptiklerle silinmesi ve üst kısmından bağlanması çok önemlidir bu sayede kanın geri dönüşümü engellenir. Hasta en kısa sürede sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır. Yanlış bilinen bir uygulama yaranın kesilerek emilmesidir, bu tamamen uygulayan kişinin hayatını tehlikeye atabilir.
Boğulmalar yoğun dumana maruz kalma ya da suda fazlasıyla karşılaşılan tehlikeli durumlardır. Suda gerçekleşen boğulmalarda solunum yollarına su kaçması ile spazm olur ve vücut solunum yollarını kapatır. Boğulan kişi sudan çıkarıldığında ilk olarak nabız, kalp atışları ve solunumu kontrol edilir. Problem olduğunda solunum ve kalp masajı uygulanır, yalnız bu uygulama kesinlikle eğitim almış kişilerce yapılmalıdır aksi takdirde kişi hayatını kaybedebilir.
Anne-babalar “heimlich manevrası”nın nasıl uygulandığını öğrenmek zorundadır!
Çocuklarda yabancı cisim tıkanmaları sıkça görülebilir. Yemek veya bir şey içme esnasında gülme ve ani hareketlerle oluşabildiği gibi, çocukların genelde oyun oynarken ağız ya da burnuna soktukları cisimlerle de tıkanma olabilir. Bu esnada çocuk konuşamaz, öksüremez ve çok zor nefes alıyor olabilir, bu durum derhal müdahale gerektirir.
Soluk yolu tıkanmasında; bir elinizle hastanın göğsünden destekleyin ve öne eğilmesini sağlayın. Diğer elinizin topuk kısmı ile kürek kemikleri arasına sert olarak beş defa vurun. Bu darbelerle yabancı cisim çıkmıyorsa karnından itme yani Heimlich Manevrası dediğimiz işlem uygulanmalı. Tüm anne-babaların ve çocuk bakımını üstlenen kişilerin Heimlich Manevrası eğitimi almaları gerekmektedir. Acil durumlarda bir sağlık kuruluşuna yetişmek bazen zaman alabileceğinden ilk müdahale bilinçli olarak çocuğun en yakınındaki kişilerce yapılmalıdır.