Enfeksiyon riski yanığın ciddiyeti ve nüfuz alanı ile birlikte artar. Yanan bölgeyi uzun bir süre soğuk su altında tutmak acıyı ve cUdin sıcaklığını azaltır ve daha fazla dokunun zarar görmesini engeller. Aşağıda yazılanların dışında bir yanığın üzerine asla yağ ya da merhem sürmeyin.
Yanan bölge avuç içinizden daha büyükse; yüzünüzde, genital bölgenizde veya ellerinizdeyse ya da elektrik veya bir kimyasal maddeden kaynaklanıyorsa vakit kaybetmeden tıbbi yardım almanız gerekir.2 yaşından küçük çocuklar ve yaşlarda için her türlü yanık ciddi olabilir ve tıbbi yardım alınması gerekir.
Duman, buhar ya da gaz teneffüs etmiş kişilerin ciddi iç yanıkları olabilir ve bir doktora görünmeleri gerekir. Su toplayan güneş yanıklarının tedavi edilmeleri gerekir.
Birinci derece yanıklar:
Cildin en üstteki tabakasına (epidermis) zarar verir. Deri pembe ya da kırmızı olabilir, hafif şişebilir ve ağrı yaşanabilir.
Anında bakım: Yanan yeri 5-10 dakika kadar sürekli akan suyun altında tutun ya da yanan bölgeye soğuk kompres (havluya sarılmış buz) uygulayın. Ağrıyı ve şişmeyi önlemek için ibuprofen ya da asetaminofen kullanın.
İkinci derece yanıklar:
Cildin iki tabakasına (epidermis ve dermiş) zarar verir. Deri soyulmuş ve şişmiş gibi görünür ve kiraz kırmızısı olabilir. Yoğun bir ağrı yaşanabilir. Deri o sırada ya da daha sonra su toplayabilir.
Anında bakım: Su toplamalarını patlatmayın. Cilde yapışmış olan giysileri çıkartmayın. Yanan yeri 5-10 dakika kadar sürekli akan suyun altında tutun ya da yanan bölgeye soğuk kompres (havluya sarılmış buz) uygulayın. Sonra da yanan bölgenin üzerindeki giysileri dikkatli bir şekilde çıkarın.
Yanan bölgeyi temiz bir havlu ile nazikçe kurulayın. Yanan yeri kalbin üzerinde tutun. Ağrıyı ve şişmeyi önlemek için ibuprofen ya da asetaminofen verebilirsiniz.
İkinci derece yanıklarda yanan bölge avuç içinizden daha büyükse; yüzünüzde, genital bölgenizde veya boynunuzdaysa ya da güneşten kaynaklanıyorsa vakit kaybetmeden tıbbi yardım almamız gerekir.
Yakınlarınızda bir sağlık kurumu yoksa enfeksiyonlan önlemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak için patlayan su toplamalarının üzerine basitrasin merhemi ya da bal sürün. Yanmış deriye bir şey sürebileceğiniz tek durum budur.
Üçüncü ya da dördüncü derece yanıklar: Cildin bütün tabakalarına zarar verir ve alttaki kan damarları ile sinirleri öldürürler.
Dördüncü derece yanıklar yangın ya da yüksek voltajlı elektrik gibi üçüncü derece yanık nedenlerine uzun süre maruz kalmaktan kaynaklanır. Cildiniz beyaz ya da kömür siyahı olur. Sinirler zarar gördüğü için acı daha azdır.
Anında bakım: Yardım istemesi için birilerini çağırın ya da siz 9H’i arayın. Havayolunu, nefes alımını ve kan dolaşımım kontrol edin. Deriye yapışmış giysileri çıkartmayın.
Ağzın Yanması (sıcak yiyecek ya da içecekten): Genellikle fazla ciddi bir durum olmasa da çok acı verici olabilir.Anında bakım: Yanan bölgenin sıcaklığını düşürmek ve acıyı dindirmek için kişinin soğuk su ile 5-10 dakika gargara yapmasını sağlayın. Ağrı varsa ibuprofen ya da asetaminofen verin. Birkaç gün boyunca sıcak yiyecek ve içeceklerden uzak durun. Ağrı devam ederse doktorunuza başvurun.
Aşındırıcı kimyasal yanıklar: Cildin ve dokuların birçok tabakasını yakabilir.
Anında bakım: Mümkünse sizi kimyasallardan koruması için tek kullanımlık ameliyat eldiveni kullanın. Kendinize ya da başkalarına bulaştırmamaya dikkat edin.
Yanan bölgeye 15-20 dakika boyunca soğuk su tutun.
Kimyasal maddenin kabının üzerinde kullanma talimatları varsa bu talimatlara uyun. Yardım istemesi için birilerini çağırın ya da siz 112’i arayın.
Yanma hissi geri gelirse 10 dakika boyunca soğuk su tutmaya devam edin. Tıbbi yardım gelene kadar kişinin yanından ayrılmayın.
