Romatoid artritte, normalde pürüzsüz olan sinovyal zar, eklem boşluğunu istila eden ve pannus adı verilen pürüzlü bir dokuya dönüşür.

Pannus; kıkırdak, kemik ve yumuşak dokuları kemiren enzimler salgılar. İltihaplanan tendonlar kısalabilir ve böylelikle de eklemi hareketsizleştirir ve kemiklerin birbirine kaynamasına neden olur. Tendonlar yırtılırsa (koparsa), eklemler gevşeyip sarkabilir.

Romatoid artrit her yaşta görülebilir fakat genellikle 20 ila 45 yaşları arasında başlar. Nedeni bilinmemekle birlikle, genetik bir bağ olabilir; bu hastalık, ailevi bir özellik gösterebilir (ailede birkaç kişide görülebilir).

SEMPTOMLAR
Romatoid artrit, genellikle kendini alenen belli etmeden önce birkaç hafta ya da ay süren kırıklık ve gribin neden olduğu ağrıya benzer bir ağrıyla sinsice başlar. Tipik olarak, birden fazla eklemi etkiler ve simetriktir; özellikle parmak eklemleri, parmak kökleri, el bilekleri, dirsekler, dizler, ayak bilekleri ya da ayaklar olmak üzere vücudun her iki yanındaki benzer eklemleri hedef alır. Eklem ağrısı, hareket etmezken bile, sürekli olabilir. Bir saat ya da daha uzun süren sabah sertliği yaygın olarak görülür.

Sinovyal dokunun kalınlaşması ya da dizler, dirsekler, el bilekleri veya büyük eklemlerde sinovyal sıvı birikmesi; eklemlerin şiş görünmesine, kızarmasına, eklemlerde sıcaklık hissedilmesine ve dokunulduğunda hassaslığa neden olabilir. Birkaç hafta ile birkaç ay arasında devam eden ve sonra azalan bir akut sinovit (sinovyal zann iltihaplanması) alevlenmesi yaşayabilirsiniz. Daha az iltihaplanma olduğunda, kendinizi daha az kırgın ve genel olarak daha iyi hissedebilirsiniz.
En belirgin tahrip, eklemlerde oluşur fakat bu hastalık; özellikle kalp, akciğerler, kan damarları, gözler, lenf nodları (düğümleri) ve dalak olmak üzere tüm vücudu etkileyebilir. Dirsekler gibi baskı noktalarında, tendonlar boyunca ya da ayak parmaklarım altlarında iltihaplı deri nodülleri oluşabilir. Bezelye ila ceviz büyüklüğünde olabilen bu nodüller kendi kendilerine geçebilir.

Kırıklık, ateş, halsizlik, iştah ve kilo kaybı ve anemi (kansızlık) romatoid aıtritin yaygın olarak görülen diğer semptomlarıdır. Romatoid artritli kişilerde; kuruluk, kızarıklık, yanma ve kaşıntı gibi göz sorunları da oluşabilir.Romatoid aıtritin seyri önceden kestirilemez.  Başlarda semptomlar, haftalar ya da aylar sonra yeniden alevlenmek üzere hafifleyebilir ya da kaybolabilir. Nadiren, genellikle ilk yıl içinde, tam bir remisyon (duraksama) da görülür. Bazı kişilerde genellikle tedavi görmeyenlerde  bu hastalık, birkaç ay içinde ciddi sakatlığa (kısıtlılığa) neden olabilir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Romatoid artrit semptomlarınız varsa, tam bir tıbbi değerlendirme için doktorunuzu görünüz. Bazen bir kan testi, kanınızda dolaşan ve romatoid faktörü olarak adlandırılan bir protein olduğunu gösterebilir. Ancak, romatoid artrit teşhisi romatoid faktörün varlığına ya da yokluğuna ya da diğer kan testlerine dayandırılamaz ya da bunlar temel alınarak göz ardı edilemez.

Röntgenler, romatoid artritin karakteristiği olan eklem tahribatını gösterebilir; ancak, bu değişimler hastalığın başlarında görünür olmayabilirler. Bir iğneyle eklemim sinovyal sıvısını almak, doktorun osteoartrit ya da bakteriyel bir enfeksiyon gibi başka bir hastalıktan ziyade romatoid artrit teşhisi koymasına yardımcı olabilir.

Semptomları hafifletmek için yapabileceğiniz en iyi şey; alevlenmelerin ve ilaçların yan etkilerinin farkına vararak ve düzenli egzersizle eklemin işlevini koruyarak tedavi planınızda aktif bir rol almaktır. Doktorunuz sizi, egzersizler ile sıcak terapisi ve soğuk terapisi gibi diğer tedaviler konusunda yardımcı olması için bir fizik tedavi uzmanına (fizyoterapiste) yönlendirebilir.

Ağrı ve iltihaplanmayı azaltmak için kullanılan ilk ilaçlar, özellikle aspirin ya da bir aspirin muadili olmak üzere, steroid yapıda olmayan iltihap önleyici (antienflamatuar) ilaçlardır. Eğer bu ilaçlar tedavinin ilk birkaç haftasında etkili olmazsa, çoğu doktor hidroksiklorokin ya da metotreksat gibi bağışıklık sistemini etkileyen ya da değiştiren ilaçlar ekler. Geçmişte bu ilaçlar son çare olarak kullanılırdı. Hastalığın başlarında düşük dozda alınan bu ilaçların tedaviyi geliştirebileceği (iyileştirebileceği) bilinmemektedir.

Tüberkülozun yeniden canlanmasına neden olabildiklerinden ve bu ilaçlan kullanan hastaların sıklıkla basit enfeksiyonlan atlatmada bile zorluk çekmelerinden dolayı dezavantajlan vardır.
Heyecan verici bir diğer tedavi de ağızdan alınan bir ilaç olan leflunomiddir. Leflunomid, eklem tahribine neden olmaya yardımcı olan immün hücrelerin (T hücreleri) etkinliğini azalür. 6 ila 8 hafta içinde işe yaramaya başlar. Yan etkileri; ishal (diyare), saç seyrekleşmesi ve (nadir vakalarda) karaciğer anormalliklerini içerir. Bir eklem ciddi bir şekilde hasar gördüğünde ya da deforme olduğunda (şekli bozulduğunda), ameliyat ya da eklem yenilemesi gerekli olabilir.Romatoid artritiniz varsa, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmanız önemlidir:

İstirahat ve egzersiz Romatoid artritli kişilerin en rahat faaliyette bulunabildikleri zamanlar, istirahat ve etkinlik seviyelerini hastalıkla¬rının şiddetine göre ayarlayabildikleri zamanlardır. Akut iltihaplanma dönemlerinde, gecede 8 ila 10 saat arasında uykuya ve buna ek olarak gündüz bir saatlik bir istirahata gerek duyabilirsiniz.  İstirahatın komyucu bir değeri de olabilir. Bazı kişiler semptomları hafiflediğinde o kadar çok istirahat ederler ki sonuçta kendilerini tükenmiş hissederler. Gündüz birkaç kez kestirmek (şekerleme yapmak) kırıklığı önleyebilir ve daha çok şey yapmanıza müsaade edebilir.
Düzenli egzersiz; eklem işlevselliğini korumaya, sertliği hafifletmeye ve ağrı ile kırıklığı azaltmaya yardımcı olabilir. Egzersiz yapmak, kemik kuvvetini de arttırır. Genel olarak, eklemleri hareket ettirmek, ettirmemekten dahi iyidir. Bu nedenle, istirahat ile egzersizi dengelemek önemli bir hedeftir
Eklemleri korumak ve enerji tasarrufu Artritik eklemlerin aşın kullanılması; ağrıya, şişmeye ve ek eklem hasarlarına neden olabilir. Bir meslek hastalıkları uzmanı size nasıl enerji depolayacağınızı ve günlük işlerinizi daha kolayca yaparken eklemlerinizi nasıl konıyacağınızı öğretebilir. Aşağıdaki öneriler ağrı ve iltihaplanmayı kontrol etmenize yardımcı olabilir:
■ Eklemler üzerinde ek baskıya (zorlamaya) neden olan pozisyonlardan ve hareketlerden sakınınız.
■ Tek bir pozisyonda haddinden fazla durmaktan kaçınınız.
■ En güçlü eklem ve kaslarınızı kullanınız.
■ Etkinliklerinizi önceden planlayınız ve yaşantınızı mümkün olduğunca basitleştiriniz; stres, artriti azdırabilir (kötüleştirebilir).
■ Evinizi daha kolay yaşanılabilir bir hale getirmek için duşunuza ve küvetinize banyo tutamağı taktırarak ve diğer yardımcı gereçleri kullanarak evinizde değişiklikler yapınız.
■ Yardıma ihtiyaç duyduğunuzda yardım isteyiniz.

Romatoid artritin duygusal yönü Romatoid artritli kişiler sıklıkla kötürüm olmak, çalışamamak ya da başkalanna bağımlı olmak konusunda endişe duyarlar. Ancak, bu hastalığa yakalanan kişilerin sadece çok küçük bir yüzdesi ciddi biçimde sakat kalmışlardır.

Depresyon, romatoid artrit de dahil olmak üzere kronik bir hastalığı olan kişilerde yaygındır. Bilişsel terapi olarak adlandırılan bk tedavi, hastalığı kontrol duygunuzu arttırarak depresyonun ve stresin azalmasını sağlayabilir.

önleyici (antienflamatuar) ilaçlar reçete edebilir. Eğer semptomlar devam ederse, doktorunuz şişmeyi azaltmak için bir kortikosteroid ilaç enjeksiyonu da tavsiye edebilir.

Septomlar tipik olarak erkeklerde 45 yaşından önce; kadın¬larda 55 yaşından sonra görülür. Osteoartrit eşit sayıda kadın ve erkeği etkiler fakat erkeklerin kalça, diz kapaklan ve omurgalarında; kadınların da el ve diz kapaklarında görülme olasılığı daha yüksektir. Kadınlarda, parmak ucuna en yakın eklemde Heberden nodülü olarak adlandırılan sert kemiksi çıkıntı oluşma olasılığı çok daha yüksektir.

Hasar görmüş bir contanın bir makinede metalin metale temasına yol açtığı gibi, kemikler de mekanik bir sürtünmeye ve tahrişe açıktır. Osteoartritte, eklem yüzeylerinin birbirine sürtünmesini engelleyen kıkırdak değişir ve aşınmaya başlar. Bu tamponlama olmadan, kemik yüzeyleri doğrudan birbirine sürtünür. Vücut buna hasan onarmaya çalışarak tepki verir fakat normal kemik yapmak yerine osteofit olarak adlandırılan kemiksi çıkıntılar ya da kemik spürleri (çıkıntılan) oluşur. Bunlar, çevredeki yumuşak dokular tahriş edebilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. Eklemleri ciddi şekilde tahrip olan kişiler bazen eklem şişliği yaşayabilirler.

Uzun bir süre, osteoartritin yaşlanmanın doğal bir parçası olduğu ve kıkırdağın normal yıpranma ve aşınması sonucunda oluştuğu düşünülmüştür. Uzmanlar artık yaşlanmanın önemli bir etken (faktör) olduğuna ancak osteoartrite neden olmadığına inanmaktadırlar. Kalıtım (ailede birkaç kişide görülebilir), obezite, başka bir hastalık ya da kazadan dolayı eklemin tahrip olması ya da sadece insanların eklemlerini kullanma şekilleri gibi diğer etkenler de osteoartrite neden olmaktadır.

SEMPTOMLAR
Osteoartrit semptomları genellikle yıllar içinde yavaşça oluşur. Önce, sadece yorucu aktiviteler yaptıktan ya da ekleminizi çok kullandıktan sonra ağrı ve sertlik hissedebilirsiniz. Sabahları ekleminiz sert olabilir fakat birkaç dakika sonra hareket ettikçe rahatlar. Kıkırdak ağrıya karşı duyarsızdır fakat eklemler içinde bulunan sinovyal zarda birçok sinir vardır. Kıkırdak tahribi ilerledikçe, sinovyal zar en ufak bir hareketten bile artan bir şekilde tahriş olur.

Bazı kişilerde, uyumalarını engelleyen sürekli bir eklem ağrısı olur. Bazı kişilerde ise krepitasyon olarak adlandırılan bir sürtme hissi yaratan hafif derecede hassas eklemler görülür.Osteoartrit genellikle el başparmağındaki eklemleri ve parmak uçlarına en yakın eklemleri etkiler. Osteoartrit, çoğunlukla romatoid artritten (aşağıda sağda) etkilenen büyük parmak eklemlerini genellikle etkilemez.

Osteoartrit; kalçaları, dizkapaklarını ve omurganın alt kısmını da etkileyebilir. Ağrı genellikle doğrudan eklemde hissedilir fakat dolaşan ağrı, kalçada gelişen osteoartritin ve boyun ile sırtın alt kısmında gelişen osteoartritin en çarpıcı özelliğidir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Bir ya da daha fazla ekleminizde ağrı duyarsanız, doktorunuza danışınız. Doktorunuz, hastalık öykünüze ve semptomlara dayalı bir teşhis koyacaktır. Semptomlarınız, osteoartritin genel semptomlarına uymuyorsa, genellikle röntgen ya da diğer görüntüleme teknikleri aracılığıyla yapılacak başka tetkiklere de gerek duyulabilir.

Doktorlar, bir tedavi reçete ederken üç şeye odaklanırlar: Genellikle asetaminofen (parasetamol) ya da steroid yapıda olmayan iltihap önleyici (antienflamatuar) ilaçlarla ağrının hafifletilmesi; eklemin aşırı derecede kullanılmasının önlenmesi (genellikle baston, atel ve/ veya kilo vermeyi içerebilir) ve kas elastikiyetini artırmak için genellikle fizik tedaviyle birlikte egzersiz.

Bazen, aşırı derecede ağrılı ya da hizasız eklemleri onarmak için ameliyata gerek duyulur. Hareketi kısıtlanan, genel sağlık durumu iyi olan ve tehlike yaratacak düzeyde aşırı kilolu olmayan kişiler için eklem yenileme bir alternatif olabilir.