Umut, bir kişinin yaşantısı esnasında karşılaştığı olaylar ve durumlardan olumlu sonuçlar beklediğine dair duygusal inancıdır. TDK umut sözcüğünü, “Ummaktan doğan güven duygusu, ümit” birde “Bu duyguyu veren kimse veya şey” olarak tanımlamaktadır.

Umut kavramının bir çok dinde yeri bulunmaktadır. Birçok dinde umut güzel bir algıdır. Umutsuzluk ise tanrıya isyan olarak algılanabilir. Birçok dinde ayrıca Allah’tan umudu kesmek günah olarak kabul edilmektedir. Ayrıca ülkemizde Türk halkı içerisinde ” Allah’tan ümidini kesme” nasihatı sık olarak kullanılır.

“Çıkmadık canda umut var.”, “çıkmadık candan umut kesilmez.” ve “umut, fakirin (garibin) ekmeğidir.” şeklinde umudun önemini anlatan  bir çok atasözümüz bulunmaktadır.

Ayrıca ünlü şairlerimizde Nazım Hikmet Ran‘ın “Umut” isminde şiiri bulunmaktadır.