Kullanılan türler genellikle uçucu yağ, tanen ve acı madde taşımaktadır. Kimyasal yapıları henüz etraflı bir şekilde incelenmemiştir (2, 3, 4). _;;

Uyarıcı, gaz söktürücü, iştah açıcı ve mide ağrılarını kesici özelliklere sahiptirler.

Infusyon (% 1-5) halinde kullanılmaktadır. Pratikte bu bitkilerden infusyon hazırlamak için şöyle hareket edilir: Bir bardak sıcak su içine çiçekli bir dal veya birkaç yaprak atılır. Bardaktaki suyun rengi sarımsı oluncaya kadar beklenir. Sonra atılan drog parçası dışarı alınır. Elde edilen infusyon biraz şeker ile tadlandınlarak içilir. .

Kullanılan türler ve bu türlere verilen isimler yörelere göre çok değişmektedir. Memleketimizde çok kullanılan türler ve isimler şunlardır:

I – Stachys türleri:

S. lavandulifolia Vahi  Konya ve K. Maraş (Ahırdağ) bölgesi.

5. recta L. Antalya bölgesi.

II – Sideritis türleri:

5. arguta Boiss. et Heldr. (Dağ çayı, Yayla çayı) Antalya bölgesi.

S^rgyrea P. H. Davis (Eşek çayı)  Antalya bölgesı.

5. bilgerana P. H. Davis  Konya bölgesi.

S. hispida P. H. Davis  Konya bölgesi.

5. perfoliata L. (Dağ çayı)  Güney Anadolu (Alanya).

5. pisidica Boiss. et Heldr. (Çay çalbası)  Muğla, Antalya.

S. syriaca L.  Güneydoğu Anadolu, Antalya.

5. tmolea P. H. Davis (Balbaşı, Sivri çayı) -Ödemiş, İzmir bölgesi.

III   – Phlomis türleri: “Ballıkotu”, “Çalba”, “Şalvarotu” veya “Şalba” ismiyle tanınır ve Adaçayı yaprağı gibi uyarıcı olarak kullanılır.,. Başlıca türler şunlardır:

P. armeniaca Willd.  Orta Anadolu bölgesi.

P. lunariifoiia Sibth. et Sm.  Güney Anadolu (Antalya) bölgesi.

P. lycica D. Don  Batı ve Güney Anadolu (Aydın, Muğla, Antalya) bölgeleri.

1  – Ergenç, N.: Daphne pontica L. üzerinde kimyasal araştırmalar İstanbul Üniv. Ecz. Fak. Mecm. 4: 72 (1968).

2 – Sezik, E. ve Ezer, N.: Türkiye’de halk ilâcı ve çay olarak kullanılan bitkiler üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar I.

Sideritis congesta P.H. Davis et Hub.-Mor.Doğa Bilim Dergisi: Tıp, 7: 163 (1983).

3 – Sezik, E. ve Ezer, N.: Sideritis congesta’mn diterpenleri ve diğer Sideritis türleri ile karşılaştırılması  IV. Bitkisel İlâç

Hammaddeleri Toplantısı, bildiriler 103, Eskişehir (1983).

4 – Sezik, E. ve ark. Sideritis congesta Davis et Huber Morath’m flavonoitleri Ecz. Bült. 24 (I); 4 (1984).

IV – Thymbra türleri:

T. spicaîa L. (Karabaş kekik, Sater^Zater) -Güneydoğu Anadolu bölgesi (Gaziantep).

V – Dorystoechas türleri:

D. hastata Boiss. et Heldr. ex Bentham (Esas çal-ba, Gerçek çalba)Güneybatı Anadolu (Antalya).

Bu türlerden elde edilen droglar ancak yöresel olarak kullanılmaktadır. İstanbul aktarlarında yukarıdaki türlerden elde edilmiş droglar satılmamaktadır.